I. KIẾN THỨC CHUNG
Bố cục chung của một văn bản thuyết minh:
1. Mở bài: Giới thiệu đối tượng cần thuyết minh.
2. Thân bài: Trình bày các đặc điểm có tính chất khách quan khoa học về đối tượng; giải thích nguyên nhân, nguồn gốc, cấu tạo, liệt kê các bộ phận cấu thành, các chủng loại,… của đối tượng và công dụng của nó.
3. Kết bài: Đánh giá về đối tượng với khả năng, vai trò ứng dụng của nó trong thực tế.
II. ĐỀ VÀ HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
Đề 1: Vai trò của cây cối (hoặc của rừng, của các loại động vật hoang dã, của nhiên liệu sạch...) trong việc bảo vệ môi trường sống
Gợi ý:
Học sinh có thể chọn một trong các đối tượng mà đề tài yêu cầu thuyết minh. Vấn đề bảo vệ môi trường đã và đang là mối quan tâm của toàn nhân loại, dù chọn đối tượng nào để thuyết minh, người viết cũng hướng tới mục tiêu là vai trò của đối tượng ấy trong việc bảo vệ môi trường sống.
a. Mở bài
Giới thiệu khái quát: cây cối có tầm quan trọng nhất trong việc bảo vệ môi trường sống
b. Thân bài
- Rừng là gì?
- Ảnh hưởng của rừng: thành phần chính của rừng là cây xanh nên cây xanh điều hòa khí hậu giúp cho không khí trong lành, làm sạch bầu khí quyển.
- Rừng còn là môi trường sống của rất nhiều động vật quý hiếm.
- Trong rừng còn có rất nhiều loài gỗ quý hiếm như đinh, lim, sến, táu, ... rồi các loại thuốc quý. Có những khu rừng được con người trồng lên để phục vụ cho chế biến công nghiệp như rừng cao su, rừng tre, nứa, keo tai tượng, ....
- Rừng còn là môi trường sinh thái trong lành - một địa điểm du lịch lý thú, một danh lam thắng cảnh tuyệt vời đầy bí ẩn, hoang dã và tràn đầy hấp dẫn, lôi cuốn.
- Lên án những người chặt phá cây bừa bãi nhất là những người dân thiếu hiểu biết "đốt nương làm rẫy" khai phá rừng một cách vô ý thức.
- Hậu quả để lại: hạn hán, lũ lụt, sụt lở đất,... làm thiệt hại bao tiền của và tính mạng của những người dân vô tội.
- Hiểu rõ tầm quan trọng, thấy rõ những hậu quả của việc tàn phá rừng, chúng ta thêm phần yêu quý và biết bảo vệ rừng hơn.
- Liên hệ:
+ Đảng và nhà nước ta cần phải có những biện pháp thích hợp và quản lý chặt chẽ trong việc khai thác rừng.
+ Là học sinh, sinh viên chúng ta cần phải có ý thức bảo vệ rừng góp phần làm trong sạch không khí, môi trường sống.
c. Kết bài
Đánh giá tổng quát hoặc tuyên truyền việc trồng cây, bảo vệ cây, rừng.
Đề 2: Tác hại của ma tuý (hoặc của rượu, thuốc lá...) đối với đời sống của con người
Dàn ý tham khảo
a. Mở bài
Giới thiệu khái quát: ma tuý là một hiểm hoạ của loài người.
b. Thân bài
Lần lượt thuyết minh về các mặt tác hại của ma tuý đối với đời sống con người:
- Nguồn gốc phát sinh ma tuý
- Các chất được gọi là ma tuý.
- Những tác hại của ma tuý đối với cuộc sống con người:
+ Ma tuý khiến người dùng nó mất khả năng làm chủ, thần kinh tê liệt...
+ Ma tuý gây tổn hại về kinh tế, suy kiệt về nòi giống...
+ Ma tuý là con đường chính dẫn tới lây nhiễm căn bệnh thế kỉ HIV.
- Tình hình nghiện ma tuý hiện nay và những việc cần làm nhằm đẩy lùi tệ nạn này.
c. Kết bài: Nêu suy nghĩ của bản thân trước tác hại của ma tuý và nhắc nhở mọi người hãy tránh xa.
Đề 3. Một kinh nghiệm học văn hoặc làm văn
Gợi ý làm bài:
- Bài viết này thuyết minh về một vấn đề của chính bản thân người viết. Vì vậy đòi hỏi người viết không chỉ chăm học, làm bài tốt mà còn thường xuyên chú ý tới việc đúc rút kinh nghiệm và khả năng thuyết minh lại những kinh nghiệm ấy cho người khác.
- Nếu là học văn chỉ có thể là kinh nghiệm đọc tác phẩm văn học có ghi chép tóm tắt, kinh nghiệm luyện viết câu văn, đoạn văn hay, kinh nghiệm tiếp thu bài trên lớp, kinh nghiệm rèn luyện quan sát, suy nghĩ, liên tưởng, tưởng tượng để trau dồi đời sống tâm hồn.
- Nếu là kinh nghiệm làm văn thì có thể là việc đọc kĩ đề bài, việc lập đề cương, việc triển khai các ý, việc đọc và kiểm tra lại trước khi nộp bài..
* Một văn bản thuyết minh chuẩn xác cần đáp ứng một số điểm:
- Sự tìm hiểu thấu đáo trước khi viết.
- Thu thập đầy đủ tài liệu tham khảo, tìm được tài liệu có giá trị của các chuyên gia, các nhà khoa học có tên tuổi...
- Thời điểm xuất bản, thông tin mới, những thay đổi thường có.
Được cập nhật: 13 tháng 4 lúc 19:43:27 | Lượt xem: 359
