Tuần 11. Mở bài trong bài văn kể chuyện

MÔÛ BAØI TRONG BAØI VAÊN
KEÅxét:
CHUYEÄN
I/ Nhận
1. Đọc truyện sau:

Ruøa vaø
Trôøi muøa thu maùt thoû
meû. Treân bôø soâng, moät con
ruøa ñang coá söùc taäp chaïy.
Moät con thoû thaáy theá lieàn mæa mai:
- Ñaõ goïi laø chaäm nhö ruøa maø cuõng ñoøi taäp
chaïy.
Ruøa ñaùp:
- Anh ñöøng gieãu toâi! Anh vôùi toâi thöû chaïy thi
coi ai hôn!
Thoû ngaïc nhieân:
- Ruøa maø daùm chaïy thi vôùi thoû sao? Ta chaáp
chuù em moät nöûa ñöôøng ñoù!
Ruøa khoâng noùi gì. Bieát mình chaäm chaïp, noù
doác söùc chaïy thaät nhanh.
Thoû nhìn theo, mæm cöôøi. Noù nghó: “Chaû vieäc gì
maø voäi, ruøa gaàn tôùi ñích, mình phoùng cuõng thöøa
söùc thaéng cuoäc.” Vì vaäy, noù cöù nhôûn nhô nhìn
trôøi, maây, caây coû.

2/ Tìm đoạn mở bài trong truyện trên.

3. Cách mở bài sau đây có gì khác với cách mở
bài nói trên?
Trong muôn loài, rùa vốn nổi tiếng là chậm chạp,
còn thỏ thì chạy nhanh như bay. Thế mà có một con
rùa dám chạy thi với thỏ và thắng cả thỏ. Vì sao có
chuyện ngược đời như vậy? Sau đây, em xin kể đầu
đuôi câu chuyện ấy.

Trời mùa thu
mát mẻ. Trên
bờ sông, một
con rùa đang
cố sức tập
chạy.

Kể ngay
vào sự việc mở đầu
câu chuyện

Mở
Mở bài
bài trực
trực tiếp
tiếp

Trong muôn loài, rùa vốn nổi
tiếng là chậm chạp, còn thỏ thì chạy
nhanh như bay. Thế mà một con rùa
dám chạy thi với thỏ và thắng cả
thỏ. Vì sao có chuyện ngược đời
như vậy? Sau đây, em xin kể đầu
đuôi câu chuyện ấy.
Hai cách mở bài trên có
Nói chuyện
khác
gìđểkhác
nhau?
dẫn vào câu chuyện
định kể

120
115
110
105
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Mở bài gián tiếp
Mở bài gián tiếp

II/ Ghi nhớ:
Có hai cách mở bài:

1. Mở bài trực tiếp: kể ngay vào sự việc mở đầu
câu chuyện.
2. Mở bài gián tiếp: nói chuyện khác để dẫn vào
câu chuyện định kể.

III/ Luyện tập:
Đọc các mở bài sau

Mở bài a:
Có một con rùa sống bên sông.
Biết mình chậm chạp nên hôm
nào cũng vậy, vừa sáng sớm tinh
mơ, nó đã ra bờ sông tập chạy.

Mở bài b:
Xưa nay, người cậy tài cậy giỏi mà chủ quan,
biếng nhác thì chẳng làm nên việc gì. Ngược lại,
sức có kém nhưng quyết tâm, nhẫn nại ắt thành
công. Câu chuyện Rùa và thỏ chứng minh điều đó.

Mở bài c:
Đầu năm học vừa qua, lớp em
có mấy bạn vì chủ quan, lười biếng
nên kết quả học tập sút kém hẳn so
với hồi lớp ba. Cô giáo bèn kể
chuyện Rùa và thỏ để khuyên các
bạn phải cố gắng, chăm chỉ. Câu
chuyện này như sau:

Mở bài d:
Trong các loài thú, mấy ai chạy nhanh
bằng bọn thỏ chúng tôi? Thấy bóng chúng tôi
trên đường đua thì hươu, nai còn phải kiêng
dè, chưa nói gì tới bác trâu hay chị lợn. Thế mà
có lần thỏ tôi phải ngậm đắng nuốt cay chịu
thua anh chàng rùa nổi tiếng lù đù, chậm chạp.
Câu chuyện ấy dạy cho tôi một bài học nhớ đời.
Đầu đuôi thế này:

Trong bốn mở bài
trên, mở bài nào là mở
bài trực tiếp? Mở bài
nào là mở bài gián
tiếp?

120
115
110
105
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0

Mở bài a:

Mở bài b:

Có một con rùa sống bên sông.
Xưa nay, người cậy tài cậy giỏi mà
Biết mình chậm chạp nên hôm nào chủ quan, biếng nhác thì chẳng làm nên
cũng vậy, vừa sáng sớm tinh mơ, nó việc gì. Ngược lại, sức có kém nhưng quyết
đã ra bờ sông tập chạy.
tâm, nhẫn nại ắt thành công. Câu chuyện
Rùa và thỏ chứng minh điều đó.

Trực tiếp

Gián tiếp

Mở bài c:

Mở bài d:

Đầu năm học vừa qua, lớp em có
mấy bạn vì chủ quan, lười biếng nên
kết quả học tập sút kém hẳn so với
hồi lớp ba. Cô giáo bèn kể chuyện
Rùa và thỏ để khuyên các bạn phải cố
gắng, chăm chỉ. Câu chuyện này như
sau:

Trong các loài thú, mấy ai chạy nhanh
bằng bọn thỏ chúng tôi? Thấy bóng chúng
tôi trên đường đua thì hươu, nai còn phải
kiêng dè, chưa nói gì tới bác trâu hay chị
lợn. Thế mà có lần thỏ tôi phải ngậm đắng
nuốt cay chịu thua anh chàng rùa nổi tiếng
lù đù, chậm chạp. Câu chuyện ấy dạy cho
tôi một bài học nhớ đời. Đầu đuôi thế này:

Gián tiếp

Gián tiếp

Mở bài trực tiếp

Hai bàn tay

Hồi ấy, ở Sài Gòn, Bác Hồ có một người bạn tên là Lê.
Một hôm, Bác Hồ hỏi bác Lê:
- Anh có yêu nước không?
Bác Lê trả lời:
- Có chứ.
- Anh có thể giữ bí mật không?
- Có.
- Tôi muốn đi ra nước ngoài xem Pháp và các nước khác họ làm như thế
nào, sau đó, trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng đi một mình cũng mạo
hiểm. Anh có muốn đi với tôi không?
Bác Lê sửng sốt:
- Nhưng chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?
- Đây, tiền đây!
Vừa nói, Bác Hồ vừa giơ hai bàn tay ra và tiếp:
- Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Anh đi với tôi chứ?
Theo TRẦN DÂN TIÊN

Bài 3: Kể lại phần mở đầu câu chuyện theo cách
mở bài gián tiếp.
VD1: Mở bài gián tiếp bằng lời của người kể
chuyện

Bác Hồ là lãnh tụ của nhân dân Việt Nam
và là danh nhân của thế giới. Sự nghiệp của
Bác thật là vĩ đại. Nhưng sự nghiệp vĩ đại ấy
lại bắt đầu từ một suy nghĩ rất giản dị, một
quyết định rất táo bạo từ thời thanh niên của
Bác. Câu chuyện thế này:

VD2: Mở bài gián tiếp bằng lời của bác Lê.

Từ hai bàn tay, một người yêu nước và
dũng cảm có thể làm nên tất cả. Điều đó tôi
rất thấm thía khi nhớ lại cuộc nói chuyện
giữa tôi và Bác Hồ ngày cúng tôi ở Sài
Gòn năm ấy. Câu chuyện như sau:

1

2

3

4

DẶN DÒ:
-Xem lại bài và học thuộc ghi nhớ.
-Chuẩn bị bài: Kết bài trong bài
văn kể chuyện.

Caâu 1: Có mấy cách mở bài? Đó là
những cách nào?