BIẾN DỊ

Khái niệm: biến dị là hiện tượng con sinh ra khác bố mẹ.

Các loại biến dị:

- Biến dị không di truyền

- Biến dị di truyền:

+ Biến dị tổ hợp

+ Biến dị đột biến: đột biến gen và đột biến NST

BÀI 20: ĐỘT BIẾN GEN

I. Lý thuyết

1. Đột biến gen là gì?

Đoạn ADN	Điểm khác so với đoạn a	Đặt tên dạng biến đổi
b	Mất cặp X – G	Mất 1 cặp nucleotit
c	Thêm cặp T – A	Thêm 1 cặp nucleotit
d	Thay cặp A – T bằng cặp G - X	Thay thế 1 cặp nucleotit

 

- Đột biến gen là: những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleotit trên ADN.

- Đột biến gen là biến dị di truyền được

- Các dạng đột biến gen: mất, thêm và thay thế 1 cặp nucleotit.

2. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen

- Tự nhiên: rối loạn trong quá trình quá trình tự sao của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.

- Nhân tạo: con người gây đột biến bằng biến bằng các tân vật lý hoặc hóa học.

3. Vai trò của đột biến gen

- Sự biến đổi cấu trúc phân tử của gen \(\rightarrow\) biến đổi cấu trúc của protein mà nó mã hóa \(\rightarrow\) dẫn đến biến đổi kiểu hình.

- Đột biến gen tạo ra các gen lặn biểu khi thể đồng hợp hoặc trong điều kiện ngoại cảnh thích hợp: đột biến gen có thể có hại hoặc có lợi cho bản thân sinh vật hoặc con người. 

II. Hướng trả lời câu hỏi SGK

 Câu 1: Đột biến gen là gì ? Cho ví dụ ?

Hướng dẫn trả lời :

Đột biến gen là những biến đối trong câu trúc gen do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể tới phân tử ADN, xuất phát một cách tự nhiên do con người gây ra.

Ví dụ: Do nhiễm chất độc màu da cam gây đột biến gen dẫn đến biến đổi kiểu hình ở người là cụt hai bàn tay bẩm sinh

Câu 2: Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật? Nêu vai trò và ý nghĩa của đột gen trong thực tiễn sản xuất.

Hướng dẫn trả lời :

–   Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình, thường có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.

–  Chúng có ý nghĩa với chăn nuôi, trồng trọt vì trong thực tế có những đột biến gen có lợi cho con người. Chẳng hạn:

+ Đột biến tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh, làm cho chúng không nhảy được qua hàng rào để vào phá vườn.

+ Đột biến tăng khả năng thích ứng đối với điều kiện đất đai và đột biến làm mất tính cảm quang chu kì phát sinh ở giống lúa Tám thơm Hải Hậu đã giúp các nhà chọn giống tạo ra giống lúa Tám thơm đột biến trồng được 2 vụ/năm, trên nhiều điều kiện đất đai, kể cả vùng đất trung du và miền núi.

Câu 3: Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra ?

Hướng dẫn trả lời :

–  Đột biến do con người tạo ra:

  + Tạo ra đột biến mai vàng 150 cánh.

  + Sầu riêng cơm vàng hạt lép (ở Cái Mơn – Bến Tre).

–  Đột biến phát sinh trong tự nhiên:

  + Bò 6 chân

  + Củ khoai có hình dạng giống người.

  + Người có bàn tay 6 ngón.

III. Câu hỏi ôn tập

 Câu 1: Biến dị là gì ? Có mấy loại biến dị ? 

Câu 2: Nêu khái niệm các dạng của đột biến gen ?

 

Bài tập

• Câu 3 (SGK trang 64)
• Câu 2 (SGK trang 64)
• Câu 1 (SGK trang 64)