Bài 4. Trùng roi
BÀI 4: TRÙNG ROI
I. Trùng roi xanh
Trùng roi xanh sống trong nước: ao, hồ, đầm, ruộng kể cả các vũng nước mưa.
1. Cấu tạo và di chuyển
a. Cấu tạo
+ Cấu tạo ngoài
- Là 1 tế bào có kích thước hiển vi ( \(\approx\)
0.5mm)
- Hình thoi, đuôi nhọn, đầu tù và có 1 roi dài.
+ Cấu tạo trong gồm:
- Nhân
- Chất nguyên sinh (có chứa hạt diệp lục)
- Các hạt dự trữ
- Điểm mắt (cạnh gốc roi): giúp trùng roi nhận biết ánh sáng
- Không bào co bóp (dưới điểm mắt)
b. Di chuyển
- Roi xoáy ngược vào nước giúp cơ thể di chuyển.
2. Dinh dưỡng
- Trùng roi xanh có 2 hình thức dinh dưỡng:
+ Tự dưỡng: giống như thực vật vì trong cơ thể chúng có các hạt diệp lục có khả năng hấp thu ánh sáng, nước, CO2 để tổng hợp chất hữu cơ.
+ Dị dưỡng: khi ở trong tối, màu xanh mất đi. Tuy nhiên, chúng vẫn sống được nhờ khả năng tổng hợp chất hữu cơ hòa tan do các sinh vật khác chết phân hủy.
- Hô hấp: nhờ sự trao đổi khí qua màng.
- Bài tiết: không bào co bóp tập trung nước thừa cùng sản phẩm bài tiết thải ra ngoài 
Cân bằng áp suất thẩm thấu.
3. Sinh sản
|
Quá trình sinh sản |
Hình ảnh |
|
Bước 1: Tế bào tích lũy các chất để chuẩn bị cho quá trình phân đôi |
|
|
Bước 2: Nhân và roi bắt đầu phân đôi |
|
|
Bước 3: Chất nguyên sinh và các bào quan phân đôi (hạt diệp lục, không bào, điểm mắt). Nhân và roi tách nhau hoàn toàn. |
 |
|
Bước 4: Màng tế bào bắt đầu tách đôi |
|
|
Bước 5: Tế bào tiếp tục tách đôi |
|
|
Bước 6: Hình thành 2 tế bào con |
|
4. Tính hướng sáng
- Thí nghiệm:
+ Đặt bình chứa trùng roi xanh trên bậc cửa sổ.
+ Dùng giấy đen che tối nửa trong thành bình.
+ Qua vài ngày bỏ giấy đen ra và quan sát thấy:
.) Phía ánh sáng nước có màu xanh
.) Phía che tối nước màu trong suốt
- Giải thích hiện tượng: do trong cấu tạo cơ thể trùng roi xanh có chứa hạt diệp lục nên hình thức dinh dưỡng chủ yếu là tự dưỡng \(\rightarrow\) trùng roi xanh có di chuyển về phía có ánh sáng \(\rightarrow\) phía có ánh sáng chứa nhiều trùng roi xanh \(\rightarrow\) nước có màu xanh (do màu xanh của trùng roi xanh vì chúng có chứa diệp lục) và ngược lại.
- Trùng roi xanh di chuyển về phía có ánh sáng được là nhờ điểm mắt nhận biết ánh sáng và sự di chuyển của roi.
II. Tập đoàn trùng roi
- Ở các ao, giếng đôi khi gặp các hạt hình cầu màu xanh lá cây, có đường kính khoảng 1mm, lơ lửng, xoay tròn đó được gọi là tập đoàn trùng roi (tập đoàn Vôn vốc).
- Tập đoàn trùng roi dù có nhiều tế bào nhưng vẫn chỉ là một nhóm động vật đơn bào vì mỗi tế bào vẫn vận động và dinh dưỡng độc lập. Tập đoàn trùng roi được coi là hình ảnh mối quan hệ về nguồn gốc giữa động vật đơn bào và động vật đa bào.
III. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK
Câu 1: Có thể gặp trùng roi ở đâu?
Hướng dẫn trả lời:
Trùng roi xanh là động vật đơn bào rất nhỏ. Chúng thường sống trong nước ao, hồ, đầm, ruộng, và cả các vũng nước mưa, chúng tạo thành các váng xanh trên bề mặt.
Chúng ta cùng có thể nuôi cấy chúng trong bình nuôi cấy Động vật nguyên sinh ở phòng thí nghiệm.
Câu 2: Trùng roi giống và khác với thực vật ở những điểm nào?
Hướng dẫn trả lời:
+ Trùng roi giống với thực vật ở những điểm sau:
– Có cấu tạo từ tế hào.
– Có khả năng tự dưỡng.
– Trong tế bào cũng gồm các thành phần như: nhân, chất nguyên sinh và các hạt diệp lục.
+ Trùng roi khác thực vật ở những điểm sau:
– Có thể dị dưỡng
– Có hạt dự trữ
– Có roi.
– Có khả năng di chuyển.
Câu 3: Khi di chuyển, roi hoạt động như thế nào khiến cho cơ thể trùng roi vừa tiến vừa xoay?
Hướng dẫn trả lời:
Khi di chuyển roi hoạt động theo kiểu xoáy vào nước vì vậy mà cơ thể vừa tiến vừa xoay.
III. Câu hỏi ôn tập
Câu 1: Nêu những đặc điểm cấu tạo cơ thể trùng roi xanh phù hợp với chức năng?
Câu 2: Trùng roi có những hình thức dinh dưỡng nào?
Câu 3: Tại sao coi tập đoàn Vôncốc không là cơ thể đơn bào cũng như cơ thể đa bào?
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
