Bài 7. Cấu tạo tế bào thực vật
Các cơ quan của thực vật đều được cấu tạo bằng tế bào.
I. Lý thuyết
1. Hình dạng và kích thước tế bào
- - Các cơ quan của thực vật (rễ, thân, lá …) đều có cấu tạo từ tế bào.
- Hình dạng: tế bào có nhiều hình dạng khác nhau: hình nhiều cạnh, hình trứng, hình sao …
- Kích thước:
+ Ví dụ:
STT |
Tế bào |
Chiều dài (mm) |
Đường kính (mm) |
1 |
Tế bào sợi gai |
550 |
0.04 |
2 |
Tế bào tép bưởi |
45 |
5.5 |
3 |
Tế bào thịt quả cà chua |
0.55 |
0.55 |
4 |
Tế bào mô phân sinh ngọn |
0.001- 0.003 |
0.001 – 0.003 |
+ Kích thước tế bào rất khác nhau: đa số có kích thước rất bé ta phải quan sát bằng kính hiển vi mới có thể nhìn thấy (trừ tép chanh, tép bưởi …).
- Tuy các tế bào có kích thước và hình dạng khác nhau. Tuy nhiên, khi quan sát dưới kính hiển vi chúng ta đều thấy chúng có cấu tạo cơ bản giống nhau, đều gồm các phần: Các thành phần chính của tế bào: vách tế bào, màng sinh chất, chất tế bào và nhân, ngoài ra còn có không bào, lục lạp và các thành phần khác.
- Đặc điểm và chức năng của các thành phần cấu tạo tế bào:
Thành phần |
Đặc điểm và chức năng |
Vách tế bào (chỉ có ở tế bào thực vật) |
Giúp cho tế bào có hình dạng nhất định |
Màng sinh chất |
Bao bọc ngoài chất tế bào |
Chất tế bào |
Là chất keo lỏng, bên trong chứa các bào quan như lục lạp … và là nơi diễn ra các hoạt động sống của tế bào |
Nhân |
Thường chỉ có 1 nhân, cấu tạo phức tạo, có chức năng điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào |
Không bào |
Chứa dịch tế bào |
Lục lạp |
Chứa chất diệp lục ở tế bào thịt lá |
3. Mô
Các loại mô:
- Nhận xét:
+ Các tế bào của cùng một mô thì có hình dạng, cấu tạo giống nhau
+ Các tế bào ở các mô khác nhau thì khác nhau về hình dạng và cấu tạo
- Mô là nhóm tế bào có hình dạng, cấu tạo giống nhau và cùng thực hiện một chức năng riêng. Ví dụ: mô che chở, mô phân sinh, mô mềm, mô nâng đỡ, mô dự trữ …
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
Câu 1: Tế bào thực vật có kích thước và hình dạng như thế nào ?
Hướng dẫn trả lời:
+ Hình dạng: tế bào có nhiều hình dạng khác nhau: hình nhiều cạnh, hình trứng, hình sao …
+ Kích thước tế bào rất khác nhau: đa số có kích thước rất bé ta phải quan sát bằng kính hiển vi mới có thể nhìn thấy (trừ tép chanh, tép bưởi …).
Câu 2: Tế bào thực vật gồm những thành phần chủ yếu nào ?
Hướng dẫn trả lời:
Cấu tạo tế bào cơ bản giống nhau gồm:
- Vách tế bào: làm cho tế bào có hình dạng nhất định.
- Màng sinh chất bao bọc ngoài chất tế bào.
- Chất tế bào là chất keo lỏng, trong chứa các bào quan như lục lạp (chứa chất diệp lục ở tế bào thịt lá),…
Tại đây diễn ra các hoạt động sống cơ bản của tế bào:
- Nhân: thường chỉ có một nhân, cấu tạo phức tạp, có chức năng điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào.
- Ngoài ra tế bào còn có không bào: chứa dịch tế bào.
Câu 3: Mô là gì? Kể tên một số loại mô thực vật?
Hướng dẫn trả lời:
Mô là nhóm tế bào có hình dạng, cấu tạo giống nhau, cùng thực hiện một chức năng riêng.
Có các loại mô : Mô nâng đỡ; Mô phân sinh ngọn; Mô mềm.