Bài 23: Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Lý thuyết

Bài C1 (SGK trang 80)

Nước màu tìm di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương ?

Hướng dẫn giải

Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống.

Bài C2 (SGK trang 80)

Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới? (Hãy nhớ lại điều kiện để vật nổi lên, chìm xuống đã học trong phần Cơ học).

Hướng dẫn giải

Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.

Bài C3 (SGK trang 80)

Tại sao biết được nước trong cốc đá nóng lên? Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như trong thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khí.

Hướng dẫn giải

Nhờ nhiệt kế ta sẽ biết được nước trong cốc đá nóng lên.

Bài C4 (SGK trang 81)

Trong thí nghiệm ở hình 23.3 khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến. Hãy giải thích hiện tượng trên.

Hướng dẫn giải

Khi đốt nến, không khí ở gần ngọn nến nóng lên, nở ra, di chuyển lên trên. Dòng không khí lạnh ở bên kia tấm bìa di chuyển xuống dưới vòng qua khe hở sang phía ngọn nến rồi đi lên.

Bài C5 (SGK trang 81)

Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới?

Hướng dẫn giải

Để phần ở dưới nóng lên trước đi lên (vì trọng lượng riêng giảm), phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống tạo thành dòng đối lưu.

Bài C6 (SGK trang 81)

Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không ? Tại sao?

Hướng dẫn giải

Bài C7 (SGK trang 81)

Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì ?

Hướng dẫn giải

Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ không khí trong bình đã nóng lên và nở ra

Bài C8 (SGK trang 81)

Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì ? Miếng gỗ đã có tác dụng gì ?

Hướng dẫn giải

- Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi.

- Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình.

Bài C9 (SGK trang 82)

Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không ? Tại sao?

Hướng dẫn giải

Bài C10 (SGK trang 82)

Tại sao trong thí nghiệm ở hình 23.4 (sách giáo khoa) bình chứa không khí lại được phủ muội đèn ?

Hướng dẫn giải

để làm tăng khả năng hấp thụ nhiệt tốt hơn

Bài C11 (SGK trang 82)

Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?

Hướng dẫn giải

Vì màu đen hấp thụ nhiệt tốt, màu sáng như màu trắng hấp thụ nhiệt kém. Vì vậy về mua hè, ta nên mặc áo mà trắng, không nên mặc áo màu đen để giảm sự hấp thụ nhiệt giúp ta bớt nóng

Bài C12 (SGK trang 82)

Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 23.1 

Chất	Rắn	Lỏng	Khí	Chân không
Hình thức truyền nhiệt chủ yếu

Hướng dẫn giải

Chất	Rắn	Lỏng	Khí	Chân không
Hình thức truyền nhiệt chủ yếu	+Dẫn nhiệt +Bức xạ	+Dẫn nhiệt +Đối lưu +Bức xạ	+Dẫn nhiệt +Đối lưu +Bức xạ	+Bức xạ