Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Câu nghi vấn

Lý thuyết
Mục lục
* * * * *

Câu 1: sgk ngữ văn 8 tập 2 trang 11,12

Xác định câu nghi vấn trong những đoạn trích sau. Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn?

Hướng dẫn giải

a, câu nghi vấn là: Chị khất tiền sưu đến mai phải không?

  •   Đặc điểm là có từ để hỏi (phải không), có dấu chấm hỏi kết thúc câu.

b, câu nghi vấn là: Tại sao con người phải khiêm tốn như thế?

  • Đặc điểm là có từ để hỏi (tại sao), có dấu chấm hỏi kết thúc câu

c, câu nghi vấn là: văn là gì? Chương là gì?

  • Đặc điểm là có từ để hỏi ( gì), có dấu chấm hỏi kết thúc câu

d, câu nghi vấn: chú mình muốn cùng tớ đùa vui không? Đùa trò gì? Cái gì thế? Chị cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả?

  •  Đặc điểm là có từ để hỏi (không, gì, cái gì, hả), có dấu chấm hỏi kết thúc câu.

Câu 2: sgk ngữ văn 8 tập 2 trang 12

Xét các câu sau và trả lời câu hỏi:

Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là câu nghi vấn ?

Trong các câu đó , có thể thay từ hay bằng từ hoặc được không? Vì sao?

Hướng dẫn giải

Trả lời:

  • Có thể xác định các câu trên là câu nghi vấn vì trong các câu ấy có từ nối các vế có quan hệ lựa chọn là: hay, hay là, hay tại
  • Trong các câu này không thể thay từ hay bằng từ hoặc được vì từ hoặc mặc dù cũng để nối các vế câu có quan hệ lựa chọn, song về nghĩa, nó lại không tạo ra câu nghi vấn mà nó chỉ có thể tạo ra những câu mang sự lựa chọn đơn thuần.

Câu 3: sgk ngữ văn lớp 8 tập 2 trang 13

Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau không? Vì sao?

Hướng dẫn giải

Trả lời:

  • Các câu trên có những dấu hiệu của câu nghi vấn:
    • Câu (a): có từ "không" ở cuối câu
    • Câu (b): xuất hiện từ "tại sao"
    • Câu (c): xuất hiện từ "nào"
    • Câu (d): Có từ "ai"
  • Tuy nhiên, các câu trên không phải là câu nghi vấn nên chúng ta không thể đặt dấu chấm hỏi vào cuối những câu này được vì những từ ngữ mang dấu hiệu của câu nghi vấn giữ vai trò khác trong câu: chúng mang nghĩa khẳng định.
    • Từ "không" trong câu (a) để khẳng định nếu Chân, Tay, Tai, Mắt, Mũi không làm việc thì lão Miệng cũng không thể sống được.
    • Từ "tại sao" trong câu (b) để khẳng định lúc bấy giờ ông giáo đã hiểu nguyên nhân lão Hạc bán con chó Vàng của lão
    • Từ  "nào" trong câu (c) để khẳng định giá trị của những loài cây trên đất nước Việt Nam
    • Từ "ai" trong câu (d) là đại từ phiếm chỉ, để khẳng định người nào cũng thấy cảnh biên rất đẹp.

Câu 4: sgk ngữ văn lớp 8 tập 2 trang 13

Phân biệt hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:

a, Anh có khỏe không?

b, Anh đã khỏe không?

Xác định câu trả lời thích hợp đối với từng câu. Đặt câu với hai mô hình có... không?, đã... chưa?

Hướng dẫn giải

Trả lời:

  • Hai câu này đều có hình thức là câu nghi vấn nhưng nghĩa khác nhau.
  • Câu (a) là câu hỏi xã giao, mang ý nghĩa người hỏi không biết người bị hỏi có khỏe không câu (b) mang ý nghĩa người hỏi biết người bị hỏi bị ốm nhưng không biết đã khỏi hay chưa.
  • Câu trả lời thích hợp cho từng câu là

a, Tôi vẫn khỏe, cảm ơn anh hoặc dạo này tôi không khỏe lắm.

b, Tôi đã khỏe rồi hoặc tôi vẫn chưa khỏi hẳn

  •  Đặt câu với mô hình:
    • Bạn có ăn cơm không?
    • Bạn đã ăn cơm chưa?

Hoặc

    • Bạn có ra khỏi nhà không?
    • Bạn đã ra khỏi nhà chưa?

Câu 5: sgk ngữ văn lớp 8 tập 2 trang 13

Cho biết sự khác nhau về hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:

a, Bao giờ anh đi hà Nội?

b, Anh đi Hà Nội bao giờ?

Hướng dẫn giải

Trả lời

a, Từ nghi vấn nằm ở đầu câu (bao giờ) và về nội dung thì người được hỏi trong câu này đang chuẩn bị hoặc đã có ý định đi Hà Nội. Sự việc người được hỏi đi Hà Nội sẽ xảy ra trong tương lai còn câu hỏi được đặt ra vào thời điểm hiện tại.

b, Từ nghi vấn nằm ở cuối câu (bao giờ) và nội dung là người được hỏi đã đi Hà Nội về, sự việc người được hỏi đi Hà Nội đã xảy ra trong quá khứ và câu hỏi này được đặt ra ở thời hiện tại.

Câu 6: sgk ngữ văn 8 tập 2 trang 13

Cho biết hai câu nghi vấn sau đây là đúng hay sai? Vì sao?

a, Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?

b, Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?

Hướng dẫn giải

Trả lời:

Hai câu nghi vấn này đều sai. Chưa biết đáp án mà đã khẳng định là sai

  • Chưa biết bao nhiêu tiền mà đã bảo là rẻ
  • Chưa biết bao nhiêu cân mà đã nói là nặng

Có thể bạn quan tâm


Có thể bạn quan tâm