Xin lập khoa luật (Nguyễn Trường Tộ)
Lý thuyết
Mục lục
* * * * *
Câu 1 (trang 73 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Theo Nguyễn Trường Tộ, luật bao gồm những lĩnh vực nào? Ông đã giới thiệu việc thực hành luật pháp ở các nước phương Tây ra sao?
Hướng dẫn giải
Theo Nguyễn Trường Tộ nội dung của Luật bao gồm: kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia
Theo Nguyễn Trường Tộ luật bao gồm: “kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong đó tam cường ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ”
- Đất nước muốn tồn tại cần có kỉ cương, nhà nước muốn cai trị được dân phải có uy quyền nhưng phải có chính lệnh
- Ông giới thiệu việc thực hành luật ở các nước phương Tây
- Tác giả đề cao luật, đề cao những người hiểu biết về luật và có khả năng dùng luật để điều khiển công việc quốc gia.
Câu 2 (trang 73 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Tác giả chủ trương vua, quan và dân phải có thái độ như thế nào trước pháp luật? Vì sao ông lại chủ trương như vậy?
Hướng dẫn giải
Theo Nguyễn Trường Tộ, kỉ cương, uy quyền, chính lệnh để duy trì sự tồn tại của đất nước.
- Tác giả khẳng định: “ Bất luận quay hay dân mọi người đều phải học luật nước”
- Luật đã bao trùm lên tất cả, nếu không có luật sẽ không thể duy trì được kỉ cương phép nước
- Quan hay dân đều phải hiểu và làm theo luật, chân lý này đúng và đúng đến bây giờ.
Câu 3 (trang 73 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Theo Nguyễn Trường Tộ, nho học truyền thống có tôn trọng pháp luật không?
Hướng dẫn giải
Nho học không có truyền thống tôn trọng luật pháp.
+ Biết rằng đạo làm người không gì bằng trung hiếu, không cần thiết bằng lễ nghĩa
+ Sách Nho chỉ nói trên giấy suông, không làm cũng không ai phạt, có làm cũng không được thưởng.
+ Nên xưa nay dù học nhiều chẳng mấy ai sửa đổi được tâm tính, sửa được lỗi lầm
- Tác giả chỉ ra rằng: xưa nay, vua chúa nắm quyền thống trị cứu nước đều nhờ hiểu luật, còn sách vở khác chỉ ra phụ thuộc
+ Nếu trong nước không có luật dù có một nghìn quyển sách cũng không thể trị dân được.
Câu 4 (trang 73 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Tác giả quan niệm như thế nào về mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật?
Hướng dẫn giải
Quan niệm của tác giả về mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật:
+ Dù lời văn đề cao pháp luật, luật pháp và đạo đức gắn bó chặt chẽ với nhau
+ Tác giả khẳng định: “Nếu bảo luật chỉ tố cho việc cai trị chứ không có đạo đức tinh vi, thế là không biết rằng trái luật là tội, giữ đúng luật là đức”
+ Nếu tận dụng lẽ công bằng trong luật là có đạo đức, trọn vẹn đạo làm người.
Câu 5 (trang 73 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Việc nhắc đế Khổng Tử và các khái niệm đạo đức, văn chương có tác dụng gì đối với nghệ thuật biện luận trong đoạn trích?
Hướng dẫn giải
Tác giả đưa ra quan niệm đạo luật của đạo Nho: “Từ tam cường ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ”
+ Tam cương ngũ thường là luật bao trùm xã hội và gia đình dưới chế độ phong kiến, đó là trụ cột giữ kỉ cương của chế độ phong kiến
+ Tác giả phê pháp đạo Nho ở tính chất vô tích sự, nói suông không có tác dụng
+ Vì vậy cần có luật và luật phải gắn với thực tiễn hành động của con người, là làm theo luật
- Tác giả trích dẫn lời nói của Khổng Tử bởi chính Khổng Tử cũng nhận ra hạn chế của giáo lý, đạo đức Nho giáo
⇒ Đây chính là biện pháp lập luận “gậy ông đập lưng ông” để tác động trực tiếp lên tâm lý của người nghe.
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
