Bài 30: Thực hành: Tính chất của natri, magie, nhôm và hợp chất của chúng

Lý thuyết

• Thí nghiệm 1:
• Thí nghiệm 2:
• Thí nghiệm 3:

Thí nghiệm 1:

So sánh khả năng phản ứng của Na, Mg, Al với nước

• Quan sát hiện tượng xảy ra. Đun nóng cả hai ống nghiệm và quan sát.
• Nhận xét mức độ phản ứng ở 3 ống nghiệm. Viết phương trình hóa học của các phương trình phản ứng xảy ra.

Hướng dẫn giải

Thí nghiệm 1: So sánh khả năng phản ứng của Na, Mg, Al với nước

Dụng cụ và hóa chất:

• Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp gỗ, giá ống nghiệm,…
• Hóa chất: dung dịch phenolphtalein, mẩu natri nhỏ,…

Cách tiến hành:      

• Rót nước vào ống nghiệm thứ nhất ( khoảng ¾ ống), thêm vài giọt dung dịch phenolphtalein ; đặt vào giá ống nghiệm rồi bỏ vào đó một mẩu natri nhỏ bằng hạt gạo (hình 6.8a).
• Rót vào ống nghiệm thứ hai và thứ ba khoảng 5 ml nước, thêm vài giọt dung dịch phenolphtalein, sau đó đặt vào giá ống nghiệm, rồi bỏ vào ống thứ hai một mẩu kim loại Mg, và ống thứ ba một mẩu kim loại Al vừa cạo sạch lớp vỏ oxit.
• Đun nóng cả hai ống nghiệm và quan sát.

Hiện tượng – giải thích:

• Khi không đun nóng:
  • Ống nghiệm thứ nhất: khi cho mẩu Na vào ống nghiệm, ta thấy mẩu Na tác dụng mạnh liệt với nước, và phản ứng trên bề mặt dung dịch. Màu hồng của phenolphtalein lan từ đầu dung dịch đến hết dung dịch.

2Na + H₂O → 2NaOH

• • Ống thứ 2 và ống thứ 3: không có hiện tượng gì, do Mg, Al không phản ứng với nước ở điều kiện này.
• Khi đun nóng:
  • Ống 1 hiện tượng như trên nhưng mãnh liệt hơn, ống 2 và ống 3, dung dịch chuyển dần sang màu hồng và ống 2 có màu hồng đậm hơn ống 3.

Thí nghiệm 2:

Tác dụng với dung dịch kiềm

• Quan sát bọt khí thoát ra.
• Viết phương trình hóa học của các phản ứng.

Hướng dẫn giải

Thí nghiệm 2: Tác dụng với dung dịch kiềm

Dụng cụ và hóa chất:

• Dụng cụ: ống nghiệm, đèn cồn, kẹp gỗ ,…
• Hóa chất: dung dịch NaOH loãng, mẩu nhôm.

Cách tiến hành:

• Rót 2 – 3 ml dung dịch NaOH loãng vào ống nghiệm và bỏ vào đó một mẩu nhôm.
• Đun nóng nhẹ để phản ứng xảy ra mạnh hơn.

Hiện tượng – giải thích:

• Khi cho mẩu nhôm vào dung dịch NaOH loãng ta thấy bọt khí xuất hiện, mẩu nhôm tan dần.

2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂

Thí nghiệm 3:

 Tính chất lưỡng tính của Al(OH)₃

• Quan sát hiện tượng.
• Viết phương trình hóa học của các phản ứng và giải thích hiện tượng.

Hướng dẫn giải

Thí nghiệm 3: Tính chất lưỡng tính của Al(OH)₃

Dụng cụ và hóa chất:

• Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp gỗ,…
• Hóa chất: dung dịch AlCl₃, dung dịch NH₃, dung dịch H₂SO₄, dung dịch NaOH

Cách tiến hành:

• Rót vào 2 ống nghiệm, mỗi ống khoảng 3ml dung dịch AlCl₃ rồi nhỏ dung dịch NH₃ dư vào sẽ thu được kết tủa Al(OH)₃.
• Nhỏ dung dịch H₂SO₄ loãng vào một ống, lắc nhẹ.
• Nhỏ dung dịch NaOH vào ống kia, lắc nhẹ.

Hiện tượng giải thích:

• Khi cho NH₃ vào ống nghiệm chứa dung dịch AlCl₃ ta thấy kết tủa trắng keo xuất hiện, khi cho NH₃ đến dư thì kết tủa không tan.

AlCl₃ + 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄Cl

• Khi cho NaOH vào ống nghiệm chứa dung dịch AlCl₃, ta thấy kết tủa trắng keo xuất hiện rồi, khi cho NaOH đến dư thì thấy kết tủa tan hết tạo dung dịch trong suốt.

AlCl₃ + NaOH → Al(OH)₃↓ + 3NaCl

Al(OH)₃ + NaOH → NaAlO₂ + H₂O