Bài 9.Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hóa học. Định luật tuần hoàn.

Lý thuyết

Bài 1 (SGK trang 47)

Trong một chu kì, bán kính nguyên tử các nguyên tố

A. tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

B. giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

C. giảm theo chiều tăng của tính phi kim.

D. B và C đều đúng.

Hướng dẫn giải

D đúng.

Bài 2 (SGK trang 47)

Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử của các nguyên tố:

A. tăng theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

B. giảm theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

C. giảm theo chiều giảm của tính kim loại.

D. A và C đều đúng.

Hướng dẫn giải

Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử của các nguyên tố:

A. tăng theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

B. giảm theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

C. giảm theo chiều giảm của tính kim loại.

D. A và C đều đúng.

D đúng.

Bài 3 (SGK trang 47)

Những tính chất nào sau đây biến đổi tuần hoàn ?

a) Hóa trị cao nhất với oxi.                 d) Số lớp electron.

b) Nguyên tử khối.                            e) Số electron trong nguyên tử.

c) Số electron lớp ngoài cùng.

Hướng dẫn giải

Những tính chất sau đây biến đổi tuần hoàn.

a) Hóa trị cao nhất với oxi. c) Số electron lớp ngoài cùng.

Bài 4 (SGK trang 47)

Các nguyên tố halogen được sắp xếp theo chiều bán kính nguyên tử giảm dần (từ trái sang phải) như sau:

A. I, Br, Cl, F.                              C. I, Br, F, Cl.

B. F, Cl, Br, I.                               D. Br, I, Cl, F.

Chọn đáp án đúng.

Hướng dẫn giải

Các nguyên tố halogen được sắp xếp theo chiều bán kính nguyên tử giảm dần (từ trái sang phải) như sau:

A. I, Br, Cl, F. C. I, Br, F, Cl.

B. F, Cl, Br, I. D. Br, I, Cl, F.

Chọn đáp án đúng.

A đúng

Bài 5 (SGK trang 47)

Các nguyên tố của chu kì 2 được sắp xếp theo chiều giá trị độ âm điện giảm dần (từ trái sang phải) như sau:

A. F, O, N, C, B, Be, Li.

B. Li, B, Be, N, C, F, O.

C. Be, Li, C, B, O, N, F.

D. N, O, F, Li, Be, B, C.

Hướng dẫn giải

Bài 6 (SGK trang 47)

Oxit cao nhất của 1 nguyên tố R ứng với công thức RO₂. Nguyên tố R đó là

A. Magie.            B. Nitơ.               C. Cacbon.            D. Photpho.

Hướng dẫn giải

6. Oxit cao nhất của 1 nguyên tố R ứng với công thức RO₂. Nguyên tố R đó là

A. Magie. B. Nitơ. C. Cacbon. D. Photpho.

Chọn đáp án đúng.

C đúng.

Bài 7 (SGK trang 47)

Theo quy luật biến đổi tính chất đơn chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn thì

A. phi kim mạnh nhất là iot.

B. kim loại mạnh nhất là liti.

C. phi kim mạnh nhất là flo.

D. kim loại yếu nhất là xesi.

Hướng dẫn giải

7. Theo quy luật biến đổi tính chất đơn chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn thì

A. phi kim mạnh nhất là iot.

B. kim loại mạnh nhất là liti.

C. phi kim mạnh nhất là flo.

D. kim loại yếu nhất là xesi.

C đúng.

Bài 8 (SGK trang 47)

Viết cấu hình electron của nguyên tử magie (Z = 12). Để đạt được cấu hình electron của nguyên tử khí hiểm gần nhất trong bảng tuần hoàn, nguyên tử magie nhận hay nhường bao nhiêu electron ? Magie thể hiện tính chất kim loại hay phi kim ?

Hướng dẫn giải

Bài giải:

Cấu hình electron của nguyên tử Mg (Z = 12): 1s²2s²2p⁶3s². Để đạt cấu hình electron của khí hiếm gần nhất (Ne) trong Bảng tuần hoàn nguyên tử Mg nhường 2 electron để đạt được 8e ở lớp ngoài cùng. Mg có tính kim loại.

Mg - 2e → Mg²⁺

Bài 9 (SGK trang 47)

Viết cấu hình electron của nguyên tử lưu huỳnh S (Z = 16). Để đạt được cấu hình electron của nguyên tử khí hiếm gần nhất trong bảng tuần hoàn, nguyên tử lưu huỳnh nhận hay nhường bao nhiêu electron ? Lưu huỳnh thể hiện tính chất kim loại hay phi kim ?

Hướng dẫn giải

Bài giải:

Cấu hỉnh electron của nguyên tử S (Z = 16): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.

Để đạt được cấu hình electron của khí hiếm gần nhất (Ar) trong bảng tuần hoàn nguyên tử S nhận 2 electron để đạt 8e ở lớp ngoài cùng. S có tính phi kim.

S + 2e → S^2-

Bài 10 (SGK trang 48)

Độ âm điện của một nguyên tử là gì ? Giá trị độ âm điện của các nguyên tử trong các nhóm A biến đổi như thế nào theo chiều điện tích hạt nhân tăng ?

Hướng dẫn giải

Bài giải:

Độ âm điện của một nguyên tố đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử (những electron bị hút là những electron nằm trong liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử).

Độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố trong các nhóm A giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

Thí dụ: IA ₃Li ₁₁Na ₁₉K ₃₇Pb ₃₅Co

Độ âm điện: 1 0,9 0,8 0,8 0,7

Bài 11 (SGK trang 48)

Nguyên tử nào trong bảng tuần hoàn có giá trị độ âm điện lớn nhất ? Tại sao ?

Hướng dẫn giải

Bài giải:

Nguyên tử của nguyên tố Flo có giá trị độ âm điện lớn nhất vì:

- Flo là phi kim mạnh nhất,

- Trong bảng tuần hoàn các nguyên tử của các nguyên tố nhóm VIIA có độ âm điện lớn nhất so với các nguyên tử các nguyên tố trong cùng chu kì. Trong một nhóm A độ âm điện của nguyên tử của nguyên tố đứng đầu là lớn nhất.

Bài 12 (SGK trang 48)

Cho hai dãy chất sau:

Li₂O      BeO      B₂O₃     CO₂       N₂O₅

CH₄        NH₃          H₂O          HF

Xác định hóa trị của các nguyên tố trong hợp chất với oxi và với hiđro.

Hướng dẫn giải

Bài giải:

Trong hai dãy chất sau: Li₂O BeO B₂O₃ CO₂ N₂O₅

CH₄ NH₃ H₂O HF.

- Hóa trị cao nhất với oxi tăng dần từ I → V

- Hóa trị với hiđro giảm dần tử IV → I.