Bài 19: Luyện tập về phản ứng oxi hóa khử

Lý thuyết

Bài 1 (SGK trang 88)

Loại phản ứng nào sau đây luôn luôn không là loại phản ứng oxi hoá - khử ?

A. Phản ứng hoá hợp.                       B. Phản ứng phân hủy.

C. Phản ứng thế trong hoá vô cd.       D. Phản ứng trao đổi.

Hướng dẫn giải

Loại phản ứng nào sau đây luôn luôn không là loại phản ứng oxi hoá - khử ?

A. Phản ứng hoá hợp. B. Phản ứng phân hủy.

C. Phản ứng thế trong hoá vô cd. D. Phản ứng trao đổi.

Bài 2 (SGK trang 88)

Loại phản ứng nào sau đây luôn luôn là phản ứng oxi hoá - khử ?

A. Phản ứng hoá hợp                        B. Phản ứng phân hủy

c. Phản ứng thế trong hoá vô cơ        D. Phản ứng trao đổi.

Hướng dẫn giải

Loại phản ứng nào sau đây luôn luôn là phản ứng oxi hoá - khử ?

A. Phản ứng hoá hợp B. Phản ứng phân hủy

c. Phản ứng thế trong hoá vô cơ D. Phản ứng trao đổi.

Bài 3 (SGK trang 88)

Cho phản ứng : M₂O_x + HNO₃ → M(NO₃)₃ + ...

Khi x có giá trị là bao nhiêu thì phản ứng trên không thuộc loại

phản ứng oxi hoá - khử ?

A. x = 1                    B.x = 2               C.x = 1 hoặc x = 2             D. x = 3

Hướng dẫn giải

Câu D đúng

Bài 4 (SGK trang 88)

Câu nào đúng, câu nào sai trong các câu sau đây :

A. Sự oxi hoá một nguyên tố là lấy bớt electron của nguyên tố đó, là làm cho số oxi hoá của nguyên tố đó tăng lên.

B. Chất oxi hoá là chất thu electron, là chất chứa nguyên tố mà số oxi hoá của nó tăng sau phản ứng.

C. Sự khử một nguyên tô là sự thu thêm electron cho nguyên tố đó, làm cho số oxi hoá của nguyên tố đó giảm xuống.

D. Chất khử là chất thu electron, là chất chứa nguyên tố mà số oxi hoá của nó giảm sau phản ứng.

Hướng dẫn giải

Câu sai : B, D

Câu đúng : A, C

Bài 5 (SGK trang 88)

Hãy xác định số oxi hoá của các nguyên tố :

a) Nitơ trong NO, NO₂, N₂O₅,  HNO₃, HNO₂, NH₃, NH₄Cl.

b) Clo trong HCl, HClO, HClO₂, HClO₃, HClO₄, CaOCl₂

c) Mangan trong MnO₂, KMnO₄, K₂MnO_4; MnSO₄.

d) Crom trong K₂Cr₂O₇, Cr₂(SO₄)₃, Cr₂O₃.

e) Lưu huỳnh trong H₂S, SO₂, H₂SO₃, H₂SO₄, FeS, FeS₂.

Hướng dẫn giải

Đặt X là số oxi hoá của nguyên tố ni tơ trong các hợp chất trên ta có

Trong NO: x + (-2) = 0 -> X = +2

Trong NO_2: x + 2(-2) = 0 -> x = +4

Trong N₂O₅ : 2x + 5(-2) = 0 \(\rightarrow\) x = +5

Trong HNO₃ : (+1) + x + 3(-2) = 0 \(\rightarrow\) X = +5

Trong HNƠ_{2 :} (+1) + x + 2(-2) = 0 \(\rightarrow\) X = +3

Trong NH₃ : X + 3(+l) = 0 \(\rightarrow\) X = -3

Trong NH₄Cl: X + 4(+l) + (-1) = 0 \(\rightarrow\) X = -3.

Cũng giải tương tự như trên ta có:

Bài 6 (SGK trang 88)

Cho biết đã xảy ra sự oxi hoá và sự khử những chất nào trong những phản ứng thế sau :

a) Cu + 2AgNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2Ag

b) Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

c) 2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂.

Hướng dẫn giải

Bài 7 (SGK trang 88)

Dựa vào sự thay đổi số oxi hoá, tìm chất oxi hoá và chất khử trong những phản ứng sau :

a) 2H₂ + O₂ → 2H₂O          

b) 2KNO₃ → 2KNO₂ + O₂

c) NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O   

d) Fe₂O₃ + 2Al → 2Fe + Al₂O₃.

Hướng dẫn giải

Bài 8 (SGK trang 88)

Dựa vào sự thay đổi số oxi hoá, hãy cho biết vai trò các chất tham gia trong các phản ứng oxi hoá - khử sau 

a)             Cl₂ + 2HBr  → 2HCI + Br₂

b)            Cu + 2H₂SO₄  → CuSO₄ + SO₂ + 2H₂O

c)             2HNO₃ + 3H₂S → 3S + 2NO + 4H₂O

d)            2FeCl₂ + Cl₂ → 2FeCl₃.

Hướng dẫn giải

Vai trò các chất trong các phán ứng oxi hoá - khử sau là :a) : Chất khử : HBr, chất oxi hoá Cl2.b) Chất khử : Cu, chất oxi hoá : H2SO4c) Chất khử : H2S, chất oxi hoá : HNO3.d) Chất khử : FeCl2, chất oxi hoá : Cl2

Bài 9 (SGK trang 90)

Cân bằng các phương trình phản ứng oxi hoá - khử sau đây bằng phương pháp thăng bằng electron và cho biết chất khử, chất oxi hoá ở mỗi phản ứng :

a) Al + Fe₃O₄ ⟶ Al₂O₃ + Fe

b) FeSO₄ + KМNО₄ + H₂SO₄ ⟶ Fe₂(SO₄)₃ + MnSO₄ + K₂SO₄ + H₂O

c) FeS₂ + O₂  ⟶ Fe₂O₃ + SO₂          

d) KClO₃ ⟶ KCl + O₂

e) Cl₂+ KOH ⟶ KCl + KClO₃ + H₂O.

Hướng dẫn giải

a)

b)

c)

d)

e)

Bài 10 (SGK trang 90)

Có thể điều chế MgCl₂ bằng :

- Phản ứng hoá hợp

- Phản ứng thế

- Phản ứng trao đổi.

Viết phương trình hoá học của các phản ứng.

Hướng dẫn giải

Điều chế MgCl₂ bằng :

- Phản ứng hoá hợp : Mg + Cl₂ —-> MgCl₂

- Phản ứng thế : Mg + CuCl₂ —-> MgCl₂ + Cu

- Phản ứng trao đổi : Mg(OH)₂ + 2HCl —-> MgCl₂ + 2H_2O

Bài 11 (SGK trang 90)

Cho những chất sau : CuO, dung dịch HCl, H₂, MnO₂.

a) Chọn từng cặp trong những chất đã cho để xảy ra phản ứng oxi hoá - khử và viết phương trình phản ứng.

b) Cho biết chất oxi hoá, chất khử, sự oxi-hoá và sự khử trong những phản ứng hoá học nói trên.

Hướng dẫn giải

Những cặp chất xảy ra phản ứng oxi hoá - khử :

(1)

(2) MnO2 + 4HCl > MnCl2 + Cl2 + 2H2O

b) Trong phản ứng (1) :

- Nguyên tử hiđro nhường electron là chất khử, sự nhường electron của H2 được gọi là sự oxi hoá nguyên tử hiđro.

- Ion đồng nhận electron, là chất oxi hoá. Sự nhận electron của ion đồng được gọi là sự khử ion đồng.

Trong phản ứng (2) :

- Ion Clo nhường electron là chất khử. Sự nhường electron của Cl được gọi là sự oxi hoá ion clo.

- Ion Mn nhận electron là chất oxi hoá. Sự nhận electron của ion Mn được gọi là sự khử ion Mn.

Bài 12 (SGK trang 90)

Hòa tan 1,39g muối FeSO₄.7H₂O trong dung dịch H₂SO₄ loãng. Cho dung dịch này tác dụng với dung dịch KMnO₄ 0,1 M. Tính thể tích dung dịch KMnO₄, tham gia phản ứng.

Hướng dẫn giải

\( n_{FeSO_{4}.7H_{2}O}\) = \( \frac{1,337}{278}\) = 0,005 mol = \( n_{FeSO_{4}}\)

\( V_{dd KMnO_{4}}\) = \( \frac{0,001}{0,1}\) = 0,01 lít.