Bài 5 : Các nước châu Phi và Mĩ La-tinh
Lý thuyết
Mục lục
* * * * *
Bài tập 1 trang 17,18 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy khoanh tròn chữ cái trước ý đúng.
1. Đến năm 2000, châu Phi gổm có
A. 50 quốc gia. C. 53 quốc gia.
B. 51 quốc gia. D. 54 quốc gia.
2. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, những quốc gia giành được độc lập sớm nhất ở châu Phi là
A. Ai Cập và Angiêri. C. Ai Cập và Tuynidi.
B. Ai Cập và Ubi. D. Ai Cập và Marốc.
3. Sự kiện 17 quốc gia ở châu Phi cùng giành được độc lập diễn ra vào năm:
A. 1945. B. 1956. C. 1960. D. 1975.
4. Năm 1975 là mốc đánh dấu sự thất bại vế cơ bản của chủ nghĩa thực dân cũ với sự kiện giành độc lập của
A. Môdămbích và Ănggôla. C. Êtiôpia và Ănggôla.
B. Angiêri và Môdămbích. D. Êtiôpia và Angiêri.
5. Chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi đã chấm dứt vào năm
A. 1990. B. 1993. C.1994. D. 1995.
6. Đến năm 2000, khu vực Mĩ Latinh gổm
A. 25 quốc gia. C. 33 quốc gia.
B. 31 quốc gia. D. 35 quốc gia.
7. Phong trào được coi là "lá cờ đầu" của cách mạng Mĩ Latinh sau Chiến tranh thế giới thứ hai là
A. cách mạng Mêhicô. C. cách mạng Panama.
B. cách mạng Cuba D. cách mạng Vênêxuêla.
8. Hình thức đấu tranh chủ yếu của các nuớc Mĩ Latinh sau tháng lọi của cách mạng Cuba năm 1959 là
A. đấu tranh vũ trang. C. đấu tranh ngoại giao.
B. đấu tranh nghị trường. D. bất hợp tác.
Hướng dẫn giải
1. Chọn đáp án D
2. Chọn đáp án B
3. Chọn đáp án C
4. Chọn đáp án A
5. Chọn đáp án B
6. Chọn đáp án C
7. Chọn đáp án B
8. Chọn đáp án A
Bài tập 2 trang 18,19 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy điền chữ Đ vào ô □ trước câu đúng hoặc chữ S vào ô □ trước câu sai.
1. Trong cuộc xâm lược châu Phi, Anh và Pháp là những nước chiếm được nhiều thuộc địa nhất.
2. Mục tiêu đấu tranh chủ yếu của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi sau Chiến tranh thế giới thứ hai là lật đổ ách thống trị của chủ nghĩa thực dân cũ.
3. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, ở châu Phi, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh nhất là khu vực Bắc Phi.
4. Thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở các thuộc địa của Pháp tại châu Phi.
5. Angiêri là quốc gia đầu tiên ở châu Phi giành được độc lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
6. Năm 1975 được gọi là "Năm châu Phi" vì có 17 nước ở châu lục này giành được độc lập.
7. Mục tiêu đấu tranh chủ yếu của khu vực Mĩ Latinh là lật đổ chính quyền tay sai của Mĩ.
8. Sau khi giành được độc lập, tất cả các nước ở khu vực Mĩ Latinh đều xây dựng đất nước theo con đường TBCN.
Hướng dẫn giải
Đ: Trong cuộc xâm lược châu Phi, Anh và Pháp là những nước chiếm được nhiều thuộc địa nhất.
Đ: Mục tiêu đấu tranh chủ yếu của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi sau Chiến tranh thế giới thứ hai là lật đổ ách thống trị của chủ nghĩa thực dân cũ.
Đ: Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, ở châu Phi, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh nhất là khu vực Bắc Phi.
Đ: Thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở các thuộc địa của Pháp tại châu Phi.
S: Angiêri là quốc gia đẩu tiên ở châu Phi giành được độc lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
S: Năm 1975 được gọi là "Năm châu Phi" vì có 17 nước ở châu lục này giành được độc lập.
Đ: Mục tiêu đấu tranh chủ yếu của khu vực Mĩ Latinh là lật đổ chính quyền tay sai của Mĩ.
S: Sau khi giành được độc lập, tất cả các nước ở khu vực Mĩ Latinh đều xây dựng đất nước theo con đường TBCN.
Bài tập 3 trang 19 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy điền nội dung sự kiện cho phù hợp với thời gian của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi trong bảng sau.
|
Thời gian |
Nội dung sự kiện |
|
Ngày 18-6-1953 |
|
|
Năm 1956 |
|
|
Năm 1960 |
|
|
Năm 1975 |
|
|
Ngày 21 - 3-1990 |
|
Hướng dẫn giải
|
Thời gian |
Nội dung sự kiện |
|
Ngày 18-6-1953 |
Nước Cộng hòa Ai Cập được thành lập |
|
Năm 1956 |
Tuy-ni-di, Ma-rốc, Xu-đăng giành độc lập |
|
Năm 1960 |
"Năm châu Phi" với 17 nước được trao trả độc lập. |
|
Năm 1975 |
Thắng lợi của cách mạng Ăng-gô-la và Mô-dăm-bích, chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi cùng hệ thống thuộc địa của nó cơ bản bị tan rã. |
|
Ngày 21 - 3-1990 |
Namibia tuyên bố độc lập |
Bài tập 4 trang 20 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy ghép thời gian với nội dung lịch sử trong bảng cho đúng với phong trào cách mạng ở khu vực Mĩ Latinh sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
|
Thời gian |
Nội dung lịch sử |
|
1. Từ năm 1945 đến thắng lợi của cách mạng Cuba (1959), 2. Từ năm 1959 đến giữa những năm 80 của thế kỉ XX, 3. Từ cuối những nàm 80 của thế kỉ XX đến năm 2000, 4. Từ năm 1975 đến năm 1991, |
a) hình thức đấu tranh chủ yếu là bãi cồng, đấu tranh nghị trường, mít tinh... b) hình thức đấu tranh chủ yếu ỉà khởi nghĩa vũ trang. c) nhiều nước Mĩ Latinh chuyển sang thời kì dân sự hoá chính quyền và đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế. |
Hướng dẫn giải
1- a
2- b
3- c
Bài tập 5 trang 20 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy điền những nội dung thích hợp vào chỗ chấm (...) trong các câu sau:
1.Năm 1975, với thắng lợi của nhân dân Môdămbích và ... trong cuộc đấu tranh chống thực dân Bồ Đào Nha, chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi cùng hệ thống thuộc địa của nó cơ bản bị tan rã.
2. Ngày 1 - 1 - 1959, chế độ độc tài ... sụp đổ, nước .... ra đời do Phiđen Cátxtơrô đứng đầu.
Hướng dẫn giải
1. Năm 1975, với thắng lợi của nhân dân Môdămbích và Ăng-gô-la trong cuộc đấu tranh chống thực dân Bồ Đào Nha, chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi cùng hệ thống thuộc địa của nó cơ bản bị tan rã.
2. Ngày 1 - 1 - 1959, chế độ độc tài Ba-ti-xta sụp đổ, nước Cộng hòa Cu Ba ra đời do Phiđen Cátxtơrô đứng đầu.
Bài tập 6 trang 20, 21 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hoàn thành bảng so sánh giữa phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi và phong trào đấu tranh của nhân dân khu vực Mĩ Latinh từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
|
Nội dung so sánh |
Châu Phi |
Khu vực Mĩ Latinh |
|
Thời gian giành độc lập |
|
|
|
Đối tượng đấu tranh |
|
|
|
Mục tiêu đấu tranh |
|
|
|
Nội dung đấu tranh |
|
|
|
Phương pháp đấu tranh |
|
|
Hướng dẫn giải
|
Nội dung so sánh |
Châu Phi |
Khu vực Mĩ Latinh |
|
Thời gian giành độc lập |
Những năm 70 của thế kỉ XX |
Đầu thế kỉ XIX |
|
Đối tượng đấu tranh |
Chống chủ nghĩa thực dân cũ |
Chống chủ nghĩa thực dân kiểu mới |
|
Mục tiêu đấu tranh |
Đấu tranh giành độc lập |
Đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mỹ |
|
Nội dung đấu tranh |
Phong trào đấu tranh giành độc lập ở châu Phi bùng nổ mạnh trước hết là ở Bắc Phi: -Mở đầu là cuộc binh biến của binh lính và sĩ quan yêu nước Ai Cập (1952), lật đổ vương triều Pharuc, chỗ dựa của thực dân Anh, lập ra nước Cộng hòa Ai Cập ( 18/6/1953). -Tiếp theo là Libi (1952), An-giê-ri. (1954-1962) b. Nửa sau thập niên 50, hệ thống thuộc địa của thực dân ở châu Phi tan rã, nhiều quốc gia giành được độc lập như: -1956 Tuy-ni-di, Ma-rốc, Xu-đăng, -1957 Gana... -1958 Ghi nê. -1960 là "Năm châu Phi" với 17 nước được trao trả độc lập. -Năm 1975, thắng lợi của cách mạng Ăng-gô-la và Mô-dăm-bích đã chấm dứt chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi cùng và hệ thống thuộc địa của Bồ Đào Nha bị tan rã . -Từ 1975 đến nay: Hoàn thành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân cũ, giành độc lập dân tộc với sự ra đời của nước Cộng hòa Dim-ba-bu-ê (1980) và Namibia (03/1990). - Tại Nam Phi, trước áp lực đấu tranh của người da màu, bản Hiến pháp 11-1993, chế độ phân biệt chủng tộc (Apartheid) bị xóa bỏ. - Trong cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên, ông Ne- xơn Man- đê -la (Nelson Mandela) trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của nước Cộng hòa Nam Phi (1994). |
*Tại Cuba: + Tháng 3/1952, Mỹ giúp Ba-ti-xta lập chế độ độc tài quân sự, xóa bỏ Hiến pháp 1940, cấm các đảng phái chính trị hoạt động, bắt giam và tàn sát nhiều người yêu nước… + Nhân dân Cuba đấu tranh chống chế độ độc tài Ba-ti-xta dưới sự lãnh đạo của Phi-đen Ca-xtơ-rô. + Ngày1/1/1959, chế độ độc tài Ba-ti-xta bị lật đổ, nước Cộng hòa Cuba thành lập. + Sau khi cách mạng thành công, Cuba tiến hành cải cách dân chủ. + 1961 tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội. *Các nước khác - Tháng 8/1961, Mỹ lập tổ chức Liên minh vì tiến bộ lôi kéo các nước Mỹ La-tinh nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Cuba. - Từ thập niên 60 -70, phong trào đấu tranh chống Mỹ và chế độ độc tài thân Mỹ giành độc lập phát triển mạnh giành nhiều thắng lợi. Thí dụ: + 1964 - 1999 Panama đấu tranh và thu hồi chủ quyền kênh đào Panama + 1962 Ha mai ca, Tri ni đát, Tô ba gô. + 1966 là Guy a na, Bác ba đốt + 1983 có 13 nước độc lập ở Ca ri bê - Với nhiều hình thức: bãi công của công nhân, nổi dậy của nông dân, đấu tranh nghị trường, đấu tranh vũ trang…., biến châu lục này thành “lục địa bùng cháy” (tiêu biểu là phong trào đấu tranh vũ trang ở Vê-nê-xu-ê-la, Pê-ru…) - Kết quả chính quyền độc tài ở Mỹ La tinh bị lật đổ, chính phủ dân tộc dân chủ được thiết lập. |
|
Phương pháp đấu tranh |
Đấu tranh chính trị hợp pháp và thương lượng |
Nhiều hình thức đấu tranh phong phú (bãi công, nổi dậy, đấu tranh vũ trang). |
Bài tập 7 trang 21 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến năm 2000 có đặc điểm gì ?
Hướng dẫn giải
- Tổ chức thống nhất châu Phi (OAU) thành lập vào ngày 25 – 5 – 1963 (đến năm 2002, đổi tên thành Liên minh châu Phi – AU) giữ vai trò quan trọng trong việc phối hợp hành động và thúc đẩy sự nghiệp đấu tranh cách mạng của các nước châu Phi.
- Do giai cấp tư sản lãnh đạo cuộc đấu tranh vì giai cấp vô sản chưa trưởng thành, chưa có chính đảng lãnh đạo độc lập.
- Hình thức đấu tranh chủ yếu là đấu tranh chính trị và thương lượng.
- Mức độ độc lập và sự phát triển không đồng đều (vùng châu Phi xích đạo chậm, vùng Bắc Phi phát triển nhanh chóng)
Bài tập 8 trang 21, 22 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy trình bày về phong trào cách mạng và sự ra đời của nước Cộng hoà Cuba. Cách mạng Cuba thắng lợi đã có tác động như thế nào đến phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Mĩ Latinh ?
Hướng dẫn giải
* Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phong trào đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mỹ
+ Tháng 3/1952, Mỹ giúp Ba-ti-xta lập chế độ độc tài quân sự, xóa bỏ Hiến pháp 1940, cấm các đảng phái chính trị hoạt động, bắt giam và tàn sát nhiều người yêu nước…
+ Nhân dân Cu Ba đấu tranh chống chế độ độc tài Ba-ti-xta dưới sự lãnh đạo của Phi-đen Ca-xtơ-rô.
+ Ngày1/1/1959, chế độ độc tài Ba-ti-xta bị lật đổ, nước Cộng hòa Cu Ba thành lập.
+ Sau khi cách mạng thành công, Cu ba tiến hành cải cách dân chủ.
+ 1961 tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Với sự nỗ lực của nhân dân và sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nhĩa đạt nhiều thành tựu như xây dựng công nghiệp với cơ cấu ngành hợp lý, nông nghiệp đa dạng, đạt thành tựu cao về văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao….
* Tác động
- Thắng lợi của Cách mạng Cuba năm 1959 cho ra đời nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Mĩ Latinh, đưa Cuba trở thành lá cờ đầu trong phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Mĩ Latinh.
- Thắng lợi đó đã thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc ở Mĩ latinh đưa các nước trong khu vực vào thời kì đấu tranh quyết liệt, giành nhiều thắng lợi. Khu vực Mĩ Latinh được mệnh danh là “Lục địa bùng cháy” với hàng loạt các quốc gia tuyên bố độc lập:Vênêxuêna, Nicaragoa, Chilê, Cô lôm bia...
Bài tập 9 trang 22 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12
Hãy sưu tầm tranh ảnh, tài liệu thể hiện mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước Cuba và Việt Nam.
Hướng dẫn giải
Quan hệ Việt Nam - Cuba là mối quan hệ song phương giữa hai nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Cộng hòa Cuba, được thiết lập ngày 2/12/1960 giữa Chính phủ Cộng hòa Cuba và Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Các điều ước kinh tế - thương mại đã ký:
Hiệp định giữa Chính phủ CHXHCN Việt Nam và Chính phủ CH Cuba về trao đổi thương mại và các hình thức hợp tác kinh tế khác (1996).
Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư giữa Chính phủ CHXHCN Việt Nam và Chính phủ CH Cuba (1995).
Hiệp định về hợp tác du lịch giữa Chính phủ CHXHCN Việt Nam và Chính phủ CH Cuba (1999).
Thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực kiểm dịch và bảo vệ thực vật giữa Chính phủ CHXHCN Việt Nam và Chính phủ CH Cuba (1999).
Hiệp định tránh đánh thuế hai lần và ngăn ngừa việc trốn lậu thuế đối với các loại thuế thu nhập giữa CHXHCN Việt Nam và CH Cuba (2002).
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
