Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Bài 11: Axit photphoric và muối photphat

Lý thuyết
Mục lục
* * * * *

Bài tập trắc nghiệm 2.33, 2.34 trang 17 sách bài tập(SBT) hóa học 11

2.33. Dung dịch axit photphoric có chứa các ion (không kể H+ và \(O{H^ - }\) của nước) :

A. H+, \(P{O_4}^{3 - }\)

B. H+, \({H_2}P{O_4}^ - \), \(P{O_4}^{3 - }\)

C. H+, \(HP{O_4}^{2 - }\), \(P{O_4}^{3 - }\)

D. H+, \({H_2}P{O_4}^ - \), \(HP{O_4}^{2 - }\), \(P{O_4}^{3 - }\)

2.34. Trong dãy nào sau đây tất cả các muối đều ít tan trong nước ?

A. AgNO3, Na3PO4, CaHPO4, CaSO4

B. AgI, CuS, BaHPO4, Ca3(PO4)2

C. AgCl, PbS, Ba(H2PO4)2, Ca(NO3)2

D. AgF, CuSO4, BaCO3, Ca(H2PO4)2

Hướng dẫn giải

2.33. D

2.34. B

Bài tập 2.35 trang 17 sách bài tập(SBT) hóa học 11

Viết phương trình hoá học của phản ứng điều chế \({H_3}P{O_4}\) từ quặng apatit. Tại sao \({H_3}P{O_4}\) điều chế bằng phương pháp này lại không tinh khiết ?

Hướng dẫn giải

Phương trình hoá học của phản ứng điều chế \({H_3}P{O_4}\) từ quặng apatit :

3Ca3(PO4)2.CaF2 + 10H2SO4 \( \to \) 6\({H_3}P{O_4}\) + 10CaSO4 + 2HF

\({H_3}P{O_4}\) điều chế bằng phương pháp này không tinh khiết, vì tất cả các tạp chất có trong quặng apatit tạo được muối sunfat hoặc photphat tan đều chuyển vào dung dịch \({H_3}P{O_4}\).

Bài tập 2.36 trang 17 sách bài tập(SBT) hóa học 11

Cho các chất sau : Ca3(PO4)2, \({P_2}{O_5}\), P, \({H_3}P{O_4}\), NaH2PO4, \(N{H_4}{H_2}P{O_4}\), Na3PO4, Ag3PO4. Hãy lập một dãy biến hoá biểu diễn quan hộ giữa các chất trên. Viết các phương trình hoá học và nêu rõ phản ứng thuộc loại nào. 

Hướng dẫn giải

Bài tập 2.37 trang 18 sách bài tập(SBT) hóa học 11

Bằng phương pháp hoá học phân biệt các muối : Na3PO4, NaCl, NaBr, Na2S, NaNO3. Nêu rõ hiện tượng dùng để phân biệt và viết phương trình hoá học của các phản ứng.

Hướng dẫn giải

Dùng dung dịch AgNO3 để phân biệt các muối : Na3PO4, NaCl, NaBr. Na2S, NaNO3.

Lấy mỗi muối một ít vào từng ống nghiệm, thêm nước vào mỗi ống và lắc cẩn thận để hoà tan hết muối. Nhỏ dung dịch AgNO3 vào từng ống nghiệm.

- Ở dung dịch nào có kết tủa màu trắng không tan trong axit mạnh, thì đó là dung dịch NaCl :

NaCl + AgNO3 \( \to \) AgCl\( \downarrow \) + NaNO3

                             (màu trắng)

- Ở dung dịch nào có kết tủa màu vàng nhạt không tan trong axit mạnh, thì đó là dung dịch NaBr :

NaBr + AgNO3 \( \to \) AgBr\( \downarrow \) + NaNO3

                        (màu vàng nhạt)

- Ở dung dịch nào có kết tủa màu đen, thì đó là dung dịch Na2S :

Na2S + 2AgNO3 \( \to \) Ag2S\( \downarrow \) + 2NaNO3

                                  (màu đen)

- Ở dung dịch nào có kết tủa màu vàng tan trong axit mạnh, thì đó là dung dịch Na3PO4 :

Na3PO4 + 3AgNO3 \( \to \) Na3PO4 + 3NaNO3

                                       (màu vàng)

- Ở dung dịch không có hiện tượng gì là dung dịch NaNO3.

Bài tập 2.38 trang 18 sách bài tập(SBT) hóa học 11

Cho 62 g canxi photphat tác dụng với 49 g dung dịch axit sunfuric 64%. Làm bay hơi dung dịch thu được đến cạn khô thì được một hỗn hợp rắn. Xác định thành phần khối lượng của hỗn hợp rắn, biết rằng các phản ứng đều xảy ra với hiệu suất 100%.

Hướng dẫn giải

Canxi photphat có thể phản ứng với axit suníuric theo các phương trình hoá học :

Ca3(PO4)2 + H2SO4 \( \to \) 2CaHPO4 + CaSO(1)

Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 \( \to \) Ca(H2PO4)2 + 2CaSO(2)

Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 \( \to \) 2H3PO4 + 3CaSO(3)

Số mol Ca3(PO4)2 : \(\frac{{62}}{{310}}\) = 0,2 (mol).

Số mol H2SO: \(\frac{{49.64}}{{100.98}}\) = 0,32 (mol).

Vì tỉ lệ số mol H2SO4 và Ca3(PO4)2 là :

\(1 < \frac{{0,32}}{{0,2}} = 1,6 < 2\)

nên H2SOchỉ đủ để tạo ra hai muối CaHPOvà Ca(H2PO4)theo các phương trình hóa học (1) và (2).

Gọi a và b là số mol Ca3(PO4)2 tham gia các phản ứng (1) và (2), thì số mol H2SO4 tham gia phản ứng là a + 2b. Ta có hệ phương trình :

\(\left\{ \begin{array}{l}
a + 2b = 0,32\\
a + b = 0,2
\end{array} \right.\)

Giải hệ phương trình được : a = 0,08 và b = 0,12.

\( \Rightarrow \) \({m_{CaHP{O_4}}}\) = 2.0,08.136 = 21,76 (g) ;

\({m_{Ca{{({H_2}P{O_4})}_2}}}\) = 0,12.234 = 28,08 (g);

\({m_{CaS{O_4}}}\) = (a + 2b).136 = (0,08 + 0,24).136 = 45,52 (g).

Có thể bạn quan tâm