Phân tích bài thơ Hai chữ nước nhà của Á Nam Trần Tuấn Khải

Doc24.vnPhân tích bài th Hai ch nhà Nam Tr Tu Kh iơ ướ ảBài tham kh 1ảTr Tu Kh th ng nh ng chuy ch giãi bày lòng yêu c,ầ ườ ượ ướn đau c, qua đó mà th nh tinh th đng bào. nh ng năm đu thỗ ướ ếk XX, ông là trong nh ng ng th tiêu bi gi ng đi bi tráng, th ngỉ ươ ốthi t. Hai ch nhà là tác ph tiêu bi ông. hình th song th cế ướ ướ ụbát, bài th Hai ch nhà ng nh sâu trong lòng ng iơ ướ ượ ườđc. "Tâm tr ng xã kho ng 1926 c, bi tráng, đi bát du ng êm hòaọ ươkhông đ, mà đòi đi th song th bát toát, thoát, xé ni tủ ấđè ng tâm n" (Xuân Di u).ặ ệCu chia tay đng gi hai cha con Phi Khanh và Nguy Trãi trong nhộ ản nhà tan trong bài th là nh ng kho nh kh đc bi t, có lay đng đãướ ớđc Tr Tu Kh ng kí thác tâm tr ng, xúc hi i, th mình.ượ ủL trăng tr ng cha đi con khi vĩnh bi trĩu ng ân tình, nhu đmờ ườ ậnh ng đau th ng. Ti ng lòng th m, ai oán kia khi thì trùng đi nén, khi thì daữ ươ ồdi xót xa. Tác gi qu là đã không ng công chút nào khi ch âm đi phong phúế ệc th th song th bát nh ng ti ng lòng y.ủ ấCó th hình dung văn trích Hai ch nhà thành ba ph n. Ph (8ể ướ ầcâu th đu): Di tâm tr ng ng cha trong nh ng éo le, đau lòng; ph 2ơ ườ ầ(20 câu ti p): Phác tình nh đau th ng tang tóc đt c; ph (8 câu thế ươ ướ ơcòn i): Xót ph mình c, ng cha trao cho con tâm nguy c. Điạ ườ ướvào tìm hi ng ph ta nh đc ch xúc th ng thi t, chân thành aể ượ ủbài th .ơ câu th đu, tác gi ra nh không gian biên đm, hun hút và tâmỞ ạtr ng nhân tr tình. câu đu là không gian chia li:ạ ầCh mây đm,ố ạCõi gi nam gió th đìu hiu.ờ ảB thét chim kêu,ố ổĐoái nom phong nh nh khêu bình.ả ấDoc24.vnDoc24.vnTrong cu ra đi không có ngày tr thì biên này chính là đi mà Nguy Phiộ ễKhanh vĩnh bi qu c, quê ng, vĩnh bi ng con thân yêu mình. Tâm tr ngệ ươ ườ ạc ra đi vĩnh vi ph lên khung nh đã heo hút, đm màu tangủ ộtóc, thê ng. Tâm u, nh cũ kh nhau thành th tái tê, uươ ảhoài ng c. Đo th này ra không khí chung cho toàn bài, không khí th cu cằ ộnăm (th Phi Khanh Nguy Trãi) và cũng là không khí xã Vi Namư ệnh ng năm 20 th XX. câu ti đm đìa máu :ữ ệH máu nóng th quanh c,ạ ướChút thân tài kh i,ầ ướ ơTrông con tã châu i,ầ ơCon i, con nh cha khuyên.ơ ờGi phút này đây, cha ra đi mà ch ng bao gi a. Đt than, cha con liờ ướ ầbi t, tình đt lao hòa trong tình ph sâu ng Nguy Phi Khanh gi iệ ướ ảsang Tàu. làm tròn đo hi cha già, Nguy Trãi mu đi theo ph ngể ụd ng. Nh ng Phi Khanh tình riêng, lòng khuyên con tr tr thù nhà, đnưỡ ền c. Ng ra đi vĩnh vi th ng nói nh ng gan ru t, nh ng mà ng iợ ướ ườ ườ ườcòn ng ph kh ghi ng.ố ươT lòng đi đt ng cha th đng. nh ng câu th ti theoấ ướ ườ ếtrong ph tác gi đã hóa thân vào ng trong cu li tan phác ra tình nh đauầ ườ ảth ng đt than nô Trong đó tác gi ng và miêu xenươ ướ ảl nh ng thán làm đau nhà tan, đang chìmẫ ướ ảng trong th "x ng ng máu sông"; đau đang ngùn ng ngútậ ươ ụtr i:ờTh vong qu sao xi ,ả ểTrông nh ng xé tâm can,ơ ườNg ngùi đt khóc gi than,ậ ờTh ng tâm nòi gi ng than này!ươ ỗN đau đây là đau n, lên đau riêng thành đau cao thiêngỗ ượ ảliêng đt c, gi ng nòi. lao đc di ng hàng lo các hìnhủ ướ ượ ạDoc24.vnDoc24.vnnh mang vóc vĩ mô: Vong qu c, đ, đt khóc, gi than, nòi gi ng. Dòng xúcả ốc mãnh li th ng thi bi hi qua nh ng ng di tình cung cả ậm nh, bi thi t: sao xi t, xé tâm can, ng ngùi, khóc than, th ng tâm. dòngạ ươ ỗth là ti ng kêu than đt ru t, đy nh ng căm, bi ph n. Ch ng tơ ướ ắđ khóc than cho nh ng đn đau đang tràn ng giang n, đng cay đành nu sâu trongể ốd ng cha nh nh tâm huy cho con:ạ ườ ạCha xót ph tu già u,ậ ếL sa đành ch bó tay,ỡ ịThân bao qu vũng y,ươ ầGiang gánh vác sau này con.ơ ậCon nên nh tông khi tr c,ớ ướĐã ng phen vì gian lao.ừ ướB Nam cõi phân mao,ắ ờNg đc máu đào còn đây...ọ ậNói ph mình thác cho con, cha "tu già u", nậ ơnguy nan, đành n, mà bó tay. Kh truy th ng kiên ng tấ ườ ấkhu tiên, ng cha mu th lên trong ng con tin yêu mình ng aấ ườ ườ ửcăm thù xâm lăng, ng chí quy tâm khôi ph nhà và là ni hiọ ướ ềv ng vào con tr khi đi mãi. trao ng Thái n. thì nhàọ ướ ướ ấcũng tan, thù nhà ch có th tr đc khi thù đã ch. Nguy Phi Khanhỉ ượ ướ ễmu con mình bi đau cha thành c.ố ướM nói nay, ng nói ta là th pháp có lâu đi trong truy nượ ượ ườ ềth ng văn c. Tr Tu Kh đã thành công khi ch chuy chia li gi haiố ữcha con Nguy Phi Khanh và Nguy Trãi tâm đau cễ ướnh kh tinh th yêu th ng nòi khi non sông đang giày xéo gót giàyằ ướ ươ ởth dân. ng tình sâu đm, mãnh li t, gi ng đi th ng thi t, thán ca,ự ếtác gi Hai ch nhà đã th hi ph n, nh cao ng nghả ướ ườ ệsĩ yêu c. Th ông thôi thúc lòng ng i, khích ng tranh đu cho giang nướ ườ ườ ơđc p, do.ộ ựDoc24.vnDoc24.vnBài tham kh 2ảTrong nhi nh ng sáng tác văn ch ng đc hành công khai trên văn đàn pấ ươ ượ ợpháp ba năm đu th XX, bài th Hai ch nhà nh đc đón chàoươ ướ ượ ựn ng nhi công chúng đc gi sáng tác đó đã nói lòng và trái tim yêuồ ấn ng dân Vi Nam lúc gi .ướ ườ ờLà ng có trái tim yêu sôi i, thi tha, Tr Tu Kh xót xa đáy lòngườ ướ ậtr hi tình đau th ng đt c. giãi bày tâm mình, ông hóa thânướ ươ ướ ủvào các nhân ch Tâm tr ng ph t, đau th ng các nhân ch sậ ươ ửtr nh nhà tan cũng chính là tâm tr ng ông. Tình đã tr thànhướ ướ ởngu ng chân thành và xúc đng cho ch th yêu Tr Tu Kh iồ ướ ảtuôn ch vào lòng ng i.ả ườBài th Hai ch nhà trong Bút quan hoài, xu đu tiên vào nămơ ướ ầ1924. tài ch th quân Minh xâm c, Tr Tu Kh đã ch tấ ượ ộkho nh kh ch đc bi câu chuy thêm ph xúc đng. Đó là gi phút chia liả ờvĩnh bi hai nhân vong qu c: Cha con ông Nguy Phi Khanh. nh tình yệ ấkhi dò ng cha hóa thành trăng tr th đy máu và t.ế ườ ướ ắTâm tr ng ph đau th ng cùng trăng tr th máu và đc nhà thạ ươ ượ ơdi ng th lâm li, th ng thi th song th bát nên có rungễ ứđng và truy nh .ộ ẽCu chia li hai cha con di ra ch c, cùng đt c. Ng iộ ướ ườcha li bi gia đình, quê ng lê thân tàn ch đày bi Ng iệ ươ ườcon quay tr quê ng đt mình nh ng tình nh cũng chua xót không kémở ươ ướ ảcha: Cũng ch là nhân vong qu c! Trong tâm tr ng hai cha con, nhỉ ảv nhu màu thê ng, tang tóc:ậ ươCh mây đm,ố ạCõi gi Nam gió th đìu hiu,ờ ổB thét chim kêuố ổVà nh thê ng tang tóc càng làm tăng thêm mu n, bu đau trong lòngả ươ ồng i:ườDoc24.vnDoc24.vnĐoái nom phong nh nh khêu bình.ả ấB câu song th bát nh ng ng hình nh cũ mòn, mà có iố ướ ợc m, đc không khí đau th ng th và nay!ả ượ ươ ưTrong không khí tang tóc đau th ng đt c, tình nh hai cha con càng éo le,ươ ướ ủchua xót: Ng con nh ng mu đi theo cha làm tròn đo hi u, ng cha ph nườ ườ ằlòng khuyên con quay tr lo tính vi tr thù nhà, đn c. Tình cha con tuyở ướth da di t, nh ng nghĩa còn sâu đm nhi u! Tình nhà nghĩa gi ng xé,ậ ướ ướ ằkhi hai cha con đu cùng đau đn, xót xa:ế ớH máu nóng th quanh c,ạ ướChút thân tàn kh i,ầ ướ ơTrông con tã châu iầ Con i, con nh cha khuyênơ ờTrong nh không gian và tâm tr ng nh th trăng tr ng cha th thiêngố ườ ậliêng, xúc đng và có truy nh khi ng con ph kh ghiộ ườ ốx ng.ươĐ trăng trôi mình tăng thêm nh, ng cha ch ra cho ng con ácể ườ ườ ộtày tr quân gi và hi tình bi th đt c:ờ ướThan khi bi đi,ậ ướ ổĐ quân Minh th xâm lăng,ể ộB ph ng kh ng ngố ươ ừXi bao th ng ng máu sông!ế ươ ừN đô th thành tung quách ,ơ ỡCh nhân gian lìa con,ố ợLàm cho xiêu tán hao mòn,L gì khác gi ng còn th ng đâu!ạ ươL th tràn đy ph và xót đau da di t, làm xúc đng tâm can ng đc.ờ ườ ọNg đc nh ng năm 20 th XX cũng là nh ng nhân vong qu c, dàngườ ễc nh đau cha con ông Nguy Phi Khanh nh chính đau mình.ả ủSau khi miêu hi tình đt và ác quân gi c, ng cha tr ti bày tả ướ ườ ỏn lòng mình:ỗ ủDoc24.vnDoc24.vnTh vong qu sao xi ,ả ểTrông nh ng xé tâm can,ơ ườNg ngùi đt khóc gi than,ậ ờTh ng tâm nòi gi ng than này!ươ ỗKh Nùng Lĩnh nh xây kh t,ố ấSông ng Giang nh ng u,ồ ườ ầCon i! Càng nói càng đauơ ai té đàn sau đó mà?ấ ộTám câu song th bát cũng là tám câu thán nh ng ng hình nh đyấ ầc xúc: sao xi t, xé tâm can, ng ngùi, khóc, than, th ng tâm… đã có tácả ươd ng di sâu c, nh đau đn, xót xa trong tâm tr ng ng cha.ụ ườD ng nh ng cha đã quên đi đau và ph thân mình, ông ch nghĩườ ườ ỉđn đau th ng và ph đt c, dân c. lòng nh th th tế ươ ướ ậxi bao ph c! trong đau th ng, nhân tr tình lên. Và lòng nhi tế ươ ệtình yêu ông còn làm rung đng ngàn đi sau.ướ ờNhi tình đc kí thác vào trao cho con, cho th sau:ệ ượ ệCon i! Con nh cha khuyên.ơ ờCâu chuy ng cha hay chính lòng nhà th luôn trăn tr đtệ ườ ấn c? trăn tr đã làm nên gi ng th tâm huy đy bi ph có tác ng rungướ ụvào dây đàn yêu th ng nòi lòng ng i, (Xuân Di u).ướ ươ ườ ệBài tham kh 3ảTr Tu Kh (1895 1983), bút hi Nam quê làng Quang Xán, xã Mĩ Hà, huy nầ ệMĩ c, nh Nam Đnh. Là nhà Nho ti ông th ng tài ch ho cộ ườ ượ ặnh ng bi ng ngh thu bóng gió kín đáo đau c, thái cămữ ượ ướ ộgi cùng bè lũ tay sai và bày khát ng đc p, do mình,ậ ướ ướ ủđng th đng viên, khích tinh th yêu đng bào. Th Tr Tu Kh iồ ướ ảđc truy ng ng rãi trong giai đo đu th XX, ti ng nh là nh ng bàiượ ữhát theo làn đi dân ca nh Gánh đêm, Anh đi anh nh Hai ch nhà đcệ ướ ướ ượvi hình th th bát và song th bát.ế ướ ụDoc24.vnDoc24.vnHai ch nhà là bài th đu Bút quan hoài I, quy th nh t, sáng tác vàoữ ướ ấnăm 1924. tài ch th quân Minh xâm ta, Nguy Phi Khanh,ượ ượ ướ ễm viên quan tài gi tri đình phong ki đng th gi đem sang Trungộ ươ ắQu c. Nguy Trãi đnh đi theo chăm sóc cha nh ng biên gi phía c, Nguy nố ễPhi Khanh đã khuyên con nên quay tính vi tr thù nhà, đn c.ề ướĐo trích trong sách giáo khoa 36 câu là ph đu bài th dài 101 câu, iạ ộdung cu chia tay đy nghĩa cha con Nguy Trãi đã đc ghi vào ch sể ượ ửch ng ngo xâm đau th ng và oanh li dân c. Trong nh ng đau th ng,ố ươ ươNguy Phi Khanh khuyên con trai bao đi ích. Đt th nh suy là lễ ướ ẽth ng tình. Làm trai ph bi nu n, ch th tr c, báo thù nhà.ườ ướNg cha già tòng tâm, đành tr ni tin vào con trai, mong con chíườ ốl mình, ti nghi đánh đu ngo xâm, gi phóng đt c.ớ ướĐo trích có th chia làm ba ph n:ạ ầPh 1: đu… đn cha khuyên: Tâm tr ng đau đn ng cha trong nhầ ườ ảng éo le;ộPh 2: Ti theo… đn sau đó mà: Hi tình đt trong nh đau th ng, tangầ ướ ươtóc.Ph còn i: ng cha và trao tâm huy dành cho con.ầ ườ ếT sao tác gi Hai ch nhà làm bài th đó tạ ướ ưt ng chung bài th nh th nào?ưở ếN và nhà là hai khái ni m, nh ng trong hoàn nh riêng hai cha con Nguy nướ ễTrãi th (th XV) và hoàn nh chung đt ta vào nh ng năm đu thờ ướ ếk XX thì hai khái ni đó có liên quan không th tách i. thì nhàỉ ướ ấtan. Thù nhà ch có th tr đc khi thù đã a. th Nguy Phi Khanh mu nỉ ượ ướ ốnh nh con là hãy làm nhà, cái nghĩa thay cho ch hi iắ ướ ướ ớcha, nh th là đôi đng.ư ườS truy nh bài th toát lên dung yêu c. Tác gi đã tái hi nứ ướ ệkhá đy khung nh bu chia li và tâm tr ng đau th ng, kh kho cua hai cha conầ ươ ảDoc24.vnDoc24.vnNguy trãi. Đi đó gi ng nh “g đúng vào dây đàn yêu th ng nòi iễ ướ ươ ọlòng ng i”. (Xuân Di u).ườ ệCó th coi nh ng khuyên Nguy Phi Khanh trong nh t, nhà tanể ướ ấlà trăn tr cha con trong gi vĩnh bi t. Các câu thán đã nên âmờ ạh ng lâm li, th ng thi t. Th th song th bát phù vi di tâmưở ảtr ng ng trĩu bu th ng nhân t.ạ ươ ậN dung bài th không ch đn thu mang tính ch hoài mà nó ch ch tâm sộ ựph t, đau th ng tác gi tr tình nh t, nhà tan trong hi i. Vìẫ ươ ướ ướ ạv y, nó làm rung đng lòng ng và đc truy ng ng rãi, đc bi là trong ngậ ườ ượ ầl trí th c, thanh niên và sinh yêu c.ớ ướĐn câu th đu là khung nh cu chia li:ố ộCh mây đm,ố ạCõi gi Nam gió th đìu hiu.ờ ảB thét chim kêu,ố ổĐoái nom phong nh nh khêu bình.ả ấCu chia tay gi hai cha con di ra biên phía là đm, heo hút,ộ ạb ng núi tr trùng, mây sâu, gió th m, th t, chim kêu… Đi cu ra điố ộkhông có ngày tr Nguy Phi Khanh thì đây đi ng chân cu cùng đở ểr vĩnh vi xa lìa qu c, quê ng và nh ng ng ru th t. tr ng đau đnồ ươ ườ ớc đày bi đã ph lên nh màu tang tóc, thê ng và ng củ ươ ượl i, nh càng nh gi trong lòng ng ng tình non c.ạ ườ ướTình yêu tác gi đã bi nh ng hình nh và ng sáo mòn trongả ướ ướ ữth đi thành chân th và đng. ng nh tác gi đc tr ti ch ngơ ườ ượ ứki cu chia tay đau đn và hóa thân vào ng đi th hi u, đngế ườ ồc tâm tr ng nhân t, đó vi nên nh ng dòng th máu hòa t:ả ướ ắH máu nóng th quanh c,ạ ướChút thân tàn kh i,ầ ướ ơTrông con tã châu i,ầ ơCon i, con nh cha khuyên.ơ ờGi ng ng hoàng thiên đã đnh,ố ịDoc24.vnDoc24.vnM ngàn năm suy th nh đi thay.ấ ổGi Nam riêng cõi này,ờ ộAnh hùng hi nay kém gì!ệ ưHoàn nh cha con Nguy Trãi th éo le: cha gi gi sang Tàu, khôngả ảmong ngày tr i; con mu đi theo ph ng ng cha già cho tr đo hi u, nh ngở ưỡ ưcha lòng khuyên con tr tính vi đn c, tr thù nhà. Đi cằ ướ ảhai cha con, nghĩa c, tình nhà đu thiêng liêng sâu đm.ướ ậTr nh t, nhà tan, cha con li bi t, đau đn xót xa trong lòng càngướ ướ ọtăng lên i.ấ ộNguy Phi Khanh khuyên con nh ng đi tâm huy t. Tr t, ông nh nh con vễ ướ ềdòng gi ng cao quý dân Vi Gi ng ng hoàng thiên đã đnh. Sau đóố ịphân tích cho con hi quy lu ch là các tri đi phong ki ph tr iể ảqua các giai đo ng th nh và suy vong nh ng ng anh hùng, hi thìạ ươ ướx nay không hi và không kém gì nh ng ng sáng trong ch phong ki nư ươ ếph ng c. đt c, ng ph còn làm nghĩa hi p, hu ng chi cácươ ướ ườ ốb nam nhi?!ậNguy Phi Khanh ch Giang làm tr ng gi thích cho Nguy Trãi –ễ ễng con mà ông yêu quý và tin ng nh t. Trong hoàn nh và tâm tr ng nh th iườ ưở ờkhuyên ng cha có nghĩa nh trăng tr i. Nó thiêng liêng, xúc đng vôủ ườ ộcùng, khi ng con ph kh ghi ng.ế ườ ươTác gi hóa thân vào Nguy Phi Khanh, ng bi đày, tâm trĩu ng iả ườ ỗlo đi miêu tình hình bi th đt và lên án ác tr không dung đtờ ướ ấkhông tha quân xâm c:ủ ượThân khi bi đi,ậ ướ quân Minh th xâm lăng,ể ộB ph ng khói ng ng,ố ươ ừXi bao th ng ng máu sông!ế ươ ừN đô th thành tung quách ,ơ ỡCh nhân gian lìa con,ố Doc24.vnDoc24.vnLàm cho xiêu tán hao mòn,L gì khác gi ng còn th ng đâu!ạ ươNh ng câu th này xoáy nh vào nh trong tâm can ng đc đngữ ướ ườ ươth i. Gi Pháp bây gi nào có khác chi gi Minh thu y, cũng đang gây ra bao nhờ ảđau th ng tang tóc trên đt ta.ươ ướXen gi nh ng dòng tâm đng cay, chua xót là nh ng thán ng ngùi, biữ ậth ng:ươTh vong qu sao xi ,ả ểTrông nh ng xé tâm can,ơ ườNg ngùi đt khóc gi than,ậ ờTh ng tâm nòi gi ng than này!ươ ỗNh ng đng tính có cao nh sao xi xé tâm can, th ngữ ươtâm, than đã ph ánh bi th th tr ng lúc gi Gâyầ ướ ờxúc đng nh là hình nh: Ng ngùi đt khóc gi than, qu là “tình nh u,ộ ầk sao cho xi t” đúng nh nh đnh nhà chí sĩ Phan Châu.ể ộTâm đau đn Nguy Phi Khanh đc th hi trong bài th là đau lao,ự ượ ớv lên ph cá nhân, tr thành đau non c. nh nh con là tượ ướ ộti ng than, ti ng ngh ngào, cay đng. Gi ng th bi ph là tr ng aế ườ ủTr Tu Kh phù vi di tâm tr ng kh kho i, bu th ng aầ ươ ủnh Nguy Phi Khanh. Do đó bài th có lay đng lòng ng i, nh là đi iầ ườ ớnh ng tâm đng đi đng th i.ữ ươ ờTrong nh ng giây phút cu cùng đc ng bên con, Nguy Phi Khanh đã đt ra choữ ượ ặNguy Trãi câu n, cũng là ni băn khoăn không lúc nào nguôi trongễ ềlòng ông:Khói Nùng Lĩnh nh xây kh t,ư ấSông ng Giang nh ng u,ồ ườ ầCon i! Càng nói càng đau,ơL ai đàn sau đó mà?ấ ộTác già hình nh khói núi Nùng, sóng sông Nh (sông ng còn là Nh Hà)ượ ịbi ng kinh đô Đi Vi th hi căm gi quân xâm cể ượ ướ ượDoc24.vn