Bài 11 : Các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
Bài 11: CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á CUỐI THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa Thực Dân ở các nước Đông Nam Á.
- Đông Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng,giàu tài nguyên, chế độ phong kiến đang suy yếu.
- Trong khi đó, các nước tư bản cần thuộc địa, thị trường.
- Cuối thế kỉ XIX Thực dân Phương Tây hoàn thành xâm lược Đông Nam Á
II. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc
a. Nguyên nhân
- Thực dân thi hành chính sách thống trị hà khắc: vơ vét, đàn áp, chia để trị.
- Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa Đông Nam Á với thực dân gay gắt.
b. Các phong trào tiêu biểu
|
Tên nước |
Thực dân xâm lược |
Thời gian |
Phong trào tiêu biểu |
Thành quả bước đầu |
|
In – Đô – nê- xia |
Hà Lan |
1905 1908 |
- Thành lập công đoàn xe lửa. - Thành lập hội liên hiệp công nhân |
Đảng cộng sản In – Đô – nê- xia được thành lập 5- 1920 |
|
Phi- líp- pin |
Tây ban Nha- Mĩ |
1896- 1898 |
|
- Cách mạng bùng nổ Nước cộng hoà Phi- líp- pin ra đời |
|
Cam- pu- chia |
Pháp |
1863- 1866 |
|
|
|
Miến Điện |
Anh |
1885 |
|
Kháng chiến chống thực dân Anh |
|
Việt Nam |
Pháp |
1885- 1896 1884- 1913 |
- Phong trào Cần Vương. - Khởi nghĩa Yên Thế. |
|
|
Lào |
Pháp |
1901 1901- 1907 |
Đấu tranh vũ trang ở Xa- van- na- khét - Khởi nghĩa ở cao nguyên Bô- lô- ven. |
|
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Em hãy giới thiệu đôi nét về khu vực Đông Nam Á ?
Trả lời :
Đông Nam Á là một khu vực khá rộng, bao gồm nhiều nước trên lục địa và hải đảo, diện tích khoảng 4,5 triệu \(km^2\), ngày nay có số dân hơn 500 triệu người : các dân tộc có nền văn hóa truyền thống rực rỡ. Đông Nam Á nằm trên đường hàng hải từ Tây sang Đông, nối liền Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương. Đây là khu vực giàu tài nguyên : lúa gạo, cây hương liệu, động vật, khoáng sản...., có nguồn nhân công rẻ và thị trường tiêu thụ lớn.
2. Nhìn trên lược đồ hình 46 (SGK trang 64), xác định tên các nước trong khu vực Đông Nam Á và các nước thực dân phương Tây xâm lược đối với khu vực này ?
Trả lời :
- Vào nửa sau thế kỉ XIX, các nước tư bản phương Tây đã đẩy mạnh các cuộc chiến tranh xâm chiếm thuộc địa ở vùng Đông Nam Á.
- Thực dân Anh xâm chiếm Mã Lai, Miến Điện
- Thực dân Pháp chiếm Việt Nam, Campuchia, Lào
- Tây Ban Nha rồi Mĩ chiếm Phi-lip-pin
- Hà Lan và Bồ Đào Nha thôn tính In-đô-nê-xi-a
- Anh, Pháp chia nhau "khu vực ảnh hưởng" ở Xiêm
3. Nguyên nhân nào dẫn đến phong trào đấu tranh ở Đông Nam Á ?
Trả lời :
Do sự thống trị, bóc lột của chủ nghĩa thực dân đã chà đạp lên quyền dân tộc thiêng liêng của nhân dân Đông Nam Á làm cho phong trào đáu tranh giải phóng dân tộc ngày càng phát triển ở các nước Đông Nam Á
4. Vì sao các cuộc đấu tranh chống thực dân của nhân dân Đông Nam Á trong thời kì này đều bị thất bại ?
Trả lời :
Các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc của các nước Đông Nam Á cuối cùng lần lượt bị thất bại vì lực lượng của bọn xâ, lược mạnh, chính quyền phong kiến ở nhiều nước đầu hàng, làm tay sai. Cuộc đấu tranh của nhân dân thiếu tổ chức và thiếu lãnh đạo chặt chẽ.
5. Chính sách thuộc địa của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á có những điểm chung nào nổi bật ?
Trả lời :
- Sau khi thôn tính và biến các nước Đông Nam Á thành thuộc địa, thực dân phương Tây đã tiến hành chính sách cai trị hà khắc, vơ vét, đàn áp, chia để trị
- Tùy tình hình cụ thể mà mỗi nước thực dân có chính sách cai trị, bóc lột khác nhau, song nhìn chung là vơ vét tài nguyên đưa về chính quốc, không mở mang công nghiệp ở thuộc địa, tăng các loại thuế, mở đồn điền, bắt lính, đàn áp phong trào yêu nước.
6. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở In-đô-nê-xi-a vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX diễn ra như thế nào ?
Trả lời :
- Ở In-đô-nê-xi-a vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, nhiều tổ chức yêu nước trí thức tư sản tiến bộ ra đời, thu hút đông đảo nhân dân tham gia
- Từ sau năm 1905, nhiều tổ chức công đoàn được thành lập và bước đầu truyền bá chủ nghĩa Mác vào In-đô-nê-xi-a.
- Năm 1905, công đoàn đầu tiên của công nhân xe lửa được thành lập. năm 1908, Hội liên hiệp công nhân In-đô-nê-xi-a ra đời.
- Tháng 5-1920, Đảng Cộng sản In-đô-nê-xi-a thành lập.
7. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Phi-lip-pin vào cuối thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX diễn ra như thế nào ?
Trả lời :
Ở Phi-lip-pin, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha diễn ra quyết liệt. Cuộc Cách mạng 1896-1898 bùng nổ, dẫn tới sự ra đời nước Cộng hòa Phi-lip-pin, nhưng sau đó lại bị đế quốc Mĩ thôn tính.
8. Mĩ tiến hành xâm lược Phi-lip-pin như thế nào ?
Trả lời :
Mướn cớ giúp đỡ nhân dân Phi-lip-pin chống Tây Ban Nha, Mĩ gây ra cuộc chiến tranh với Tây Ban Nha và sau đó thôn tính nước này. Nhân dân Phi-lip-pin tiếp tục kháng chiến chống Mĩ, song thất bại. Mĩ đưa 70.000 quân đàn áp cuộc đấu tranh của nhân dân Phi-lip-pin, giết hại hơn 60.000 người yêu nước.
9. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở ba nước Đông Dương vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX diễn ra như thế nào?
Trả lời :
- Ở Campuchia, ngay sau khi vua Nô-rô-đôm kí hiệp ước thừa nhận nền đô hộ của Pháp năm 1863, nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân đã nổ ra. Điển hình là cuộc khởi nghĩa do A-cha Xoa lãnh đạo ở Ta Keo (1863-1866) và cuộc khởi nghìa dưới sự chỉ huy của nhà sư Pu-côm-bô ở Cra-chê (1866-1867)
- Ở Lào, đầu thế kỉ XX, nhân dân đã nhiều lần nổi dậy khởi nghĩ chống Pháp. Năm 1901, nhân dân Xa-va-na-khét tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang dưới sự lãnh đạo của Pha-ca-đuốc. Cùng năm đó, một cuộc khởi nghĩa khác đã nổ ra ở cao nguyên Bô-lô-ven, lan sang Việt Nam và kéo dài đến năm 1907 mới dập tắt
- Ở Việt Nam, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra liên tục và quyết liệt. Bên cạnh phong Cần vương. làn sóng đấu tranh chống Pháp diễn ra ở khắp nơi, tiêu biểu là phong trào nông dân Yên Thế (1884-1913)
- Vào đầu thế kỉ XX, do những chuyển biến sâu sắc trong xã hội, phong trào giải phóng dân tộc ở Việt Nam mang mầu sắc mới.
10. Sự đoàn kết chiến đấu giữa nhân dân Việt Nam, Lào và Campuchia trong phong trào kháng chiến chống Pháp cuối thế kỉ XIX được biểu hiện như thế nào ?
Trả lời :
- Ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia nằm trên bán đảo Đông Dương, từ lâu đời đã có mối quan hệ lịch sử gắn bó. Khi thực dân Pháp xâm lược, nhân dân ba nước đã có sự liên minh đoàn kết chiến đấu cùng chống một kẻ thù chung
- Khởi nghĩa Acha Xoa là cuộc khởi nghĩa lớn của nhân dân Cam-pu-chia (1863-1866). Acha Xoa đã lấy vùng Châu Đốc, Việt Nam làm căn cứ chống Pháp. Tại đây, nghĩa quân A cha Xoa đã tìm cách liên minh với nghĩa quân Thiên hộ Dương cùng nhau đánh Pháp.
- Năm 1866, khởi nghĩa Pu-côm-bô đã bùng nổ ở Cap-pu-chi. Nhà sư Pu-côm-bô, thủ lĩnh của nghĩa quân đã lấy Tây Ninh (Việt Nam) làm nơi xây dựng căn cứ chống Pháp, liên kết với nghĩa quân Trương Quyền, Thiên hộ Dương, được nhân dân Việt Nam giúp đỡ, đã đánh thắng quân Phap nhiều trận.
- Tinh thần đoàn kết chiến đấu giữa hai nước Việt-Lào cũng đã dần hình thành. Cuộc khởi nghĩa Pa-chay, người đứng đầu bản Lào xủng ở Mường Sơn (Tỉnh Sầm Nưa) đã tập hợp người Lào xủng, người Mèo ở Tây bắc (Việt nam) đứng lên chống Pháp.
11. Tại sao phong trào giải phóng dân tộc của nhân dân ba nước Đông Dương vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đều thất bại ?
Trả lời :
Các cuộc kháng chiến lần lượt thất bại vì :
- Các phong trào đều mang tính tự phát
- Thiếu đường lối đúng và thiếu tổ chức vững mạnh
12. Phong trào giải phóng dân tộc của nhân dân ba nước Đông Dương vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX có ý nghĩa lịch sử như thế nào ?
Trả lời :
Phong trào giải phóng dân tộc của nhân dân ba nước Đông Dương vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đã thể hiện tinh thần đấu tranh bất khuất vì độc lập tự do của mỗi dân tộc và thể hiện tình đoàn kết chiến đấu của nhân dân ba nước Đông Dương chống kẻ thù chung đã sớm hình thành.
13. Nhận xét về tình hình chung ở các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX ?
Trả lời
- Đến cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, từ Xiêm (Thái Lan), các nước Đông Nam Á đều trở thành thuộc địa hay nửa thuộc địa của các nước đế quôc.
- Các nước đế quốc đều thi hành những chính sách cai trị hà khắc, khai thác, bóc lột thuộc địa dã man.
- Nhân dân ở khu vực này đã liên tiếp nổi dậy đấu tranh dưới nhiều hình thức chống thực dân, phong kiến, giành độc lập.
- Các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đều thất bại, song phong trào vẫn tiếp tục làm cơ sở cho sự phát triển tiếp theo ở những giai đoạn sau này.
14. Lập nên biểu về cuộc đấu tranh của nhân dân Đông Nam Á vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX ?
Trả lời :
| Tên nước | Thời gian | Các cuộc đấu tranh tiêu biểu |
| In-đô-nê-xi-a | 1905-1908 |
Thành lập công đoàn xe lửa Thành lập Hội liên hiệp công nhân |
| Phi-lip-pin | 1896-1898 | Cách mạng 1896 bùng nổ |
| Cam-pu-chia | 1863-1868 |
Khởi nghĩa Ta-keo Khởi nghĩa Cra-chê |
| Lào | 1901-1907 |
Đấu tranh vũ trang ở Xa-va-na-khét Khởi nghĩa ở cao nguyên Bô - lô - ven |
| Việt Nam |
1885-1896 1884-1913 |
Phong trào Cần Vương Khởi nghĩa Yên Thế |
| Miến Điện | 1885 | Kháng chiến chống Anh |
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
