Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Bài 7 : Những nét chung về xã hội phong kiến

Bài 7 NHỮNG NÉT CHUNG VỀ XÃ HỘI PHONG KIẾN

1. Sự hình thành và phát triển xã hội phong kiến 

- Xã hội phong kiến phương Đông hình thành sớm, nhưng lại phát triển chậm chạp, quá trình khủng hỏang suy vong kéo dài .
- Xã hội phong kiến Châu Âu được hình thành muộn hơn, kết thúc sớm hơn nhường chỗ cho chủ nghĩa tư bản.

2. Cơ sở kinh tế - xã hội của xã hội phong kiến

*Cơ sở kinh tế : chủ yếu là kinh tế nông nghiệp
+ Ở phương Đông sản xuất nông nghiệp đóng kín trong các công xã nông thôn.
+ Châu Âu : đóng kín trong các lãnh địa phong kiến
*Xã hội phong kiến có 2 giai cấp cơ bản:
+  Phương Đông : địa chủ và nông dân lĩnh canh.
+  Châu Âu là lãnh chúa và nông nô.
*Bóc lột bằng tô thuế: Tuy nhiên ở Châu Âu sau khi thành thị trung đại, xuất hiện kinh tế công thương nghiệp phát triển và thị dân ra đời .

3. Nhà nước phong kiến

- Chế độ quân chủ nhưng khác nhau về mức độ và thời gian
- Thể chế nhà nước do vua đứng đầu .
- Ở phương Đông vua chuyên chế tăng thêm quyền lực - tập quyền ngay từ đầu .
- Phương Tây từ phân quyền đến tập quyền.

* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI

1. Cơ sở kinh tế của xã hội phong kiến ở phương Đông và châu Âu có điểm gì giống và khác nhau ?

Trả lời :

- Giống nhau : Nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp

- Khác nhau : 

  + Phương Đông bó hẹp, đóng kín trong các công xã nông thôn

  + Phương Tây đóng kín trong lãnh địa phong kiến.

2. Xã hội phong kiến ở phương Đông và phương Tây có những giai cấp cơ bản nào ?

Trả lời :

Xã hội phong kiến phương Đông và phương Tây có những giai cấp cơ bản là :

- Ở phương Đông : Địa chủ và nông dân

- Ở phương Tây : Lãnh chúa và nông nô

3. Quan hệ giữa các giai cấp như thế nào ?

Trả lời :

- Địa chủ ở phương Đông và lãnh chúa ở châu Âu đều nắm ruộng đất trong tay giao cho nông dân, nông nô cày rồi thu địa tô.

- Nông dân lĩnh canh ở phương Đông và nông nô ở châu Âu khi nhận ruộng của địa chủ, lãnh chúa phải nộp một phần hoa lợi cho địa chủ, lãnh chúa gọi là địa tô.

- Lãnh chúa có cuộc sống đầy đủ, xa hoa, có quyền lực tối cao, về ruộng đất. Họ đứng đầu cơ quan pháp luật, thống trị nông nô về mặt tinh thần.

- Nông nô là lực lượng lao động chính nhưng phải sống phụ thuộc vào lãnh chúa, khổ cực và đói nghèo.

4. Hình thức bóc lột cơ bản trong xã hội phong kiến là gì ?

Trả lời :

Hình thức bóc lột cơ bản trong xã hội phong kiến là bóc lột bằng địa tô.

5. Chế độ phong kiến phương Đông và châu Âu giống nhau ở điểm nào ?

Trả lời :

Chế độ phong kiến phương Đông và châu Âu giống nhau ở điểm :

- Trong xã hội phong kiến, giai cấp địa chủ, lãnh chúa phong kiến là giai cấp thống trị

- Chúng thiết lập bộ máy nhà nước do vua đứng đầu để bóc lột và đàn áp các giai cấp khác

- Thể chế nhà nước (do vua đứng đầu) và còn được gọi là chế độ quân chủ. Hầu hết các quốc gia phong kiến đều theo chế độ quân chủ.

6. Em hiểu thế nào là chế độ quân chủ ?

Trả lời :

Trong xã hội phong kiến, giai cấp địa chủ, lãnh chúa phong kiến là giai cấp thống trị, chúng thiết lập bộ máy nhà nước do vua đứng đầu để bóc lột và đàn áp giai cấp bị trị ( nông nô, nông dân lĩnh canh...). Thể chế nhà nước do vua đứng đầu gọi là chế độ quân chủ.

7. Chế độ quân chủ phương Đông và châu Âu có gì giống và khác nhau ?

Trả lời :

* Giống nhau :

Về nhà nước phong kiến, các quốc gia phương Đông như phương Tây đều theo chế độ quân chủ (do vua đứng đầu)

* Khác nhau :

- Ở phương Đông, nền chuyên chế đã có từ thời cổ đại. Sang xã hội phong kiến, nhà nước quân chủ chuyên chế ngày càng được hoàn thiện hơn, vua chuyên chế có thêm quyền lực, trở thành Hoàng Đế hay Đại Vương.

- Ở phương Tây, thời Hi Lạp và Rô -ma cổ đại đã có các hình thức dân chủ, cộng hòa và đế chế, thực chất đều là chế độ quân chủ. Chế độ chuyên chế thời cổ đại tiếp tục tồn tại ở thời phong kiến. Song ở giai đoạn đầu, quyền lực của nhà vua rất hạn hẹp, thực chất cũng chỉ là một lãnh chúa lớn mà thôi - đó là chế độ phong kiến phân quyền, quyền hành mới được tập trung trong tay vua.

8. Lập bảng so sánh về chế độ phong kiến phương Đông và châu Âu theo mẫu :

Trả lời :

Nội dung so sánh Xã hội phong kiến phương Đông Xã hội phong kiến châu Âu
Thời kỳ hình thành Từ thế kỉ III TCN đến khoảng thế kỉ X Từ thế kỉ V đến khoảng thế kỉ X
Thời kỳ phát triển Từ thế kỉ X đến thế kỉ XV Từ thế kỉ XI đến khoảng thế kỉ XV
Thời kì khủng hoảng, suy vong Từ thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX Từ thế kỉ XIV đến khoảng thế kỉ XV
Cơ sở kinh tế Nông nghiệp đóng kín trong công xã nông thôn Nông nghiệp đóng kín trong lãnh địa
Giai cấp Địa chủ và nông dân lĩnh canh Lãnh chúa và nông nô
Nhà nước  Quân chủ Quân c

Bài tập

Có thể bạn quan tâm