Bài 35. Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

1. HÓA TRỊ VÀ LIÊN KẾT CỦA CÁC NGUYÊN TỬ TRONG HỢP CHẤT HỮU CƠ

- Trong hợp chất hữu cơ, cacbon có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II.

Hóa trị được biểu diễn bằng nét gạch nối như sau:

- Hóa trị của các nguyên tử trong hợp chất hữu cơ được biểu diễn bằng số liên kết của nguyên tử đó với các nguyên tử khác.

2. LIÊN KẾT GIỮA CÁC NGUYÊN TỬ TRONG HỢP CHẤT HỮU CƠ

- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử sẽ liên kết với nhau để tạo thành liên kết. Có thể là liên kết giữa 2 nguyên tử C và H, C và O hoặc C và C…

- Số liên kết tạo thành đối với một nguyên tử luôn bằng với hóa trị của nó.

Ví dụ 1: Xét cấu tạo của phân tử khí metan (CH₄)

Ví dụ 2: Xét cấu tạo của phân tử methanol (CH₃OH)

Ví dụ 3: Xét cấu tạo phân tử khí etan (CH₃-CH₃)

- Trong hợp chất hữu cơ, có 3 loại liên kết giữa các nguyên tử, đó là liên kết đơn, liên kết đôi, liên kết ba.

Tên liên kết	Kí hiệu	Ví dụ
Liên kết đơn	−
Liên kết đôi	=
Liên kết ba	≡

3. MẠCH LIÊN KẾT GIỮA CÁC NGUYÊN TỬ CACBON

- Khi những nguyên tử cacbon trong hợp chất hữu cơ liên kết trực tiếp với nhau thì tạo thành mạch cacbon.

- Có 3 loại mạch cacbon là mạch thẳng, mạch nhánh và mạch vòng.

Khung mạch thẳng
Khung mạch nhánh
Khung mạch vòng

4. TRẬT TỰ LIÊN KẾT GIỮA CÁC NGUYÊN TỬ

- Trong mỗi phân tử chất hữu cơ luôn có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử chất. Khi thay đổi trật tự liên kết thì sẽ thu được hợp chất hữu cơ khác.

- Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử được gọi là công thức cấu tạo.

Ví dụ 4: 2 chất là ancol etylic và đimetyl ete đều có chung công thức phân tử là C₂H₆O.

Công thức cấu tạo của ancol etylic

Công thức cấu tạo của đimetyl ete