Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Bài 11. Phân bón hóa học

I. Phân bón hóa học là gì?

- Phân bón hóa học là những hợp chất hóa học chứa các nguyên tố dinh dưỡng, được bón cho cây nhằm nâng cao năng suất cây trồng.

- Các nguyên tố dinh dưỡng cần cho cây trồng như: N, K, P, Ca, Mg, B, Cu, Zn,…

Nguyên tố N: Kích thích cây trồng phát triển mạnh

Nguyên tố P: Kích thích sự phát triển bộ rễ thực vật

Nguyên tố K: Kích thích cây trồng ra hoa, làm hạt, giúp cây tổng hợp nên chất diệp lục

Nguyên tố S: Tổng hợp nên protein

Nguyên tố Ca và Mg: Giúp cho cây sản sinh chất diệp lục

Nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự phát triển của thực vật

II. Những phân bón hóa học thường dùng

1. Phân bón dạng đơn (chứa một nguyên tố dinh dưỡng)

a) Phân đạm (chứa N):

* Tác dụng:

- Phân đạm cung cấp nitơ hóa hợp cho cây dưới dạng ion nitrat NO3- và ion amoni NH4+.

- Phân đạm có tác dụng kích thích quá trình sinh trưởng của cây. Có phân đạm, cây trồng sẽ phát triển nhanh, cho nhiều hạt, củ hoặc quả.

* Phân loại

- Ure CO(NH2)2 : tan trong nước, chứa 46% nitơ.

          + Điều chế: CO2 + 2NH2 \(\underrightarrow{t^o}\)(NH2)2CO + H2O

- Đạm amoni chứa ion amoni NH+ :

          + Amoni nitrat NH4NO3 (đạm 2 lá): tan trong nước, chứa 35% nitơ.

          + Amoni sunfat (NH4)2SO4 (đạm 1 lá): tan trong nước, chứa 21% nitơ.

- Đạm nitrat: chứa ion nitrat NO3- : NaNO3 16% nitơ, Ca(NO3)2 17% nitơ.

* Độ dinh dưỡng

- Để tính độ dinh dưỡng của phân đạm người ta dựa vào hàm lượng % N có trong phân.

* Cách sử dụng

- Ure (NH2)2CO : Bón đều không bón tập trung cây sẽ bị bội thực N, có thể trộn mùn cưa, đất để bón hoặc phun lên lá.

- Amoni nitrat NH4NO3 (đạm 2 lá): Bón thúc cho lúa với lượng nhỏ. Bón cho cây trồng công nghiệp: bông, chè, café, mía

- Amoni sunfat (NH4)2SO4 (đạm 1 lá): Bón thúc và chia làm nhiều lần

b) Phân lân (chứa P):

* Tác dụng:

- Phân lân cung cấp photpho cho cây dưới dạng ion photphat.

- Phân lân cần thiết cho cây ở thời kì sinh trưởng do thúc đẩy các quá trình sinh hóa, trao đổi chất và năng lượng của thực vật.

- Phân lân có tác dụng làm cho cành lá khỏe, hạt chắc, quả hoặc củ to.

* Phân loại

- Photphat tự nhiên: Thành phần chính chứa Ca3(PO4)2, không tan trong nước, tan chậm trong đất chua.

- Supephotphat: thành phần chính là Ca(H2PO4)2, tan trong nước.

        + Supephotphat đơn: chứa 14-20% P2O5, thành phần gồm Ca(H2PO4)2 và CaSO4

        Lưu ý: Cây đồng hóa Ca(H2PO4)2, phần CaSO4 không có ích, làm mặn đất, cứng đất

        + Supephotphat kép: chứa 40-50% P2O5, thành phần gồm Ca(H2PO4)2

* Độ dinh dưỡng

- Hàm lượng dinh dưỡng của phân lân được xác định dựa vào % khối lượng P2O5.

* Cách sử dụng:

- Photphat tự nhiên Ca3(PO4)2: bón cho vùng đất chua thích hợp với các loại cây ngô đậu.

- Supephotphat Ca(H2PO4)2: bón cho vùng đất chua

c) Phân kali (chứa K): Thành phần chủ yếu là KCl và K2SO4

* Tác dụng:

- Phân kali cung cấp cho cây trồng nguyên tố kali dưới dạng ion K+.

- Phân kali giúp cho cây hấp thụ được nhiều đạm hơn, cần cho việc tạo ra chất đường, chất bột, chất xơ và chất dầu

- Tăng cường sức chống bệnh, chống rét và chịu hạn của cây.

* Độ dinh dưỡng

- Để xác định độ dinh dưỡng của phân kali, người ta dựa vào hàm lượng % K2O có trong phân.

 * Cách sử dụng:

- Kali nên bón kết hợp với các loại phân khác. Kali có thể bón thúc phun dung dịch lên lá vào các thời gian cây kết hoa, làm củ, tạo sợi

- Bón quá nhiều kali có thể gây tác động xấu lên rễ cây, làm cây teo rễ. Nếu bón quá thừa phân kali, có thể bón bổ sung các nguyên tố vi lượng magiê, natri.

Tác dụng tốt với: chè, mía, thuốc lá, dừa, chuối, khoai, bông…

2. Phân bón dạng kép (chứa hai hay nhiều nguyên tố dinh dưỡng N, P, K)

* Phân loại

- Phân hỗn hợp: chứa 3 nguyên tố N, P, K  \(\Rightarrow\)gọi là phân NPK 

Ví dụ: Phân NPK là hỗn hợp của các muối: (NH4)2HPO4 và KNO3

Phân phức hợp: được tổng hợp trực tiếp bằng tương tác hóa học của các chất.

Ví dụ: KNO3, (NH4)2HPO4

a) Phân NPK, chứa {NH4NO3, (NH4)2HPO4 và KCl}.

b) Phân amophot, chứa {NH4H2PO4 và (NH4)2HPO4}

3. Phân bón vi lượng

- Chứa một lượng nhỏ các nguyên tố như: bo, kẽm, mangan,…dưới dạng hợp chất.

* Tác dụng:

- Tăng khả năng kích thích sinh trưởng và trao đổi chất, tăng hiệu lực quang hợp,…cho cây.

*Cách sử dụng: Bón cùng với phân vô cơ hoặ hữu cơ, tùy thuộc vào từng loại cây và từng loại đất, không nên dùng quá liều

Bài tập

Có thể bạn quan tâm