Bài 41. Độ tan của một chất trong nước

I. CHẤT TAN VÀ CHẤT KHÔNG TAN .

Ở trong nước , có chất tan và chất không tan , có chất tan ít , có chất tan nhiều .

* Tính tan của một số axit, bazo, muối .

- Axit : Hầu hết axit tan được trong nước , trừ axit silixic .

- Bazo : phần lớn các bazo không tan trong nước , trừ một số như : KOH , NaOH,..

- Muối :

+ Những muối natri , kali đều tan .

+ Những muối nitrat đều tan .

+ Phần lớn các muối clorua , sunfat tan được . Nhưng phần lớn các muối cacbonat không tan .

II. ĐỘ TAN CỦA MỘT CHẤT TRONG NƯỚC.

1. Định nghĩa.

Độ tan ( kí hiệu là S ) của một trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100 gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định.

2. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ tan

- Độ tan của chất rắn trong nước phụ thuộc vào nhiệt độ, trong nhiều trường hợp, khi nhiệt độ tăng thì độ tan cũng tăng theo. Số ít trường hợp, nhiệt độ tăng độ tan lại giảm.

- Độ tan của chất khí trong nước phụ thuộc vào nhiệt độ và áp suất. Độ tan của chất khí trong nước sẽ tăng, nếu ta giảm nhiệt độ và tăng áp suất

* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI :

Câu 1.

Hãy chọn câu trả lời đúng.

Độ tan của một chất trong nước ở nhiệt độ xác định là:

A. Số gam chất đó có thể tan trong 100 gam dung dịch

B. Số gam chất đó có thể tan trong 100 gam nước.

C. Số gam chất đó có thể tan trong 100 gam dung môi để tạo thành dung dịch bão hòa.

D. Số gam chất đó có thể tan trong 100 gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa.

Trả lời :

Câu D đúng.

Câu 2.

Khi tăng nhiệt độ thì độ tan của các chất rắn trong nước:

A. Đều tăng;

B. Đều giảm;

C. Phần lớn là tăng;

D. Phần lớn là giảm;

E. Không tăng và cũng không giảm.

Trả lời

Câu C đúng

Câu 3.

Khi giảm nhiệt độ và tăng áp suất thì độ tan của chất khí trong nước:

A. Đều tăng;

B. Đều giảm;

C. Có thể tăng và có thể giảm;

D. Không tăng và cũng không giảm.

Trả lời

Câu A đúng

Câu 4.

Dựa vào đồ thị về độ tan của các chất rắn trong nước (hình 6.5), hãy cho biết độ tan của các muối NaNO₃, KBr, KNO₃, NH₄Cl, NaCl, Na₂SO₄ ở nhiệt độ 100^oC và 600^oC.

Trả lời

Từ điểm nhiệt độ 100^oC và 600^oC ta kẻ những đoạn thẳng song song với trục độ tan (trục đứng), tại giao điểm của những đoạn thẳng này với các đồ thị ta kẻ những đoạn thẳng song song với nhiệt độ (trục ngang) ta sẽ đọc được độ tan của các chất như sau:

+ Độ tan NaNO₃: ở 100C là 80 g, ở 600^oC là 130 g

+ Độ tan KBr: ở 100^oC là 60 g, ở 600^oC là 95 g

+ Độ tan KNO₃: ở 100^oC là 20 g, ở 600C là 110 g

+ Độ tan NH₄Cl: ở 100^oC là 30 g, ở 600^oC là 70 g

+ Độ tan NaCl: ở 100^oC là 35 g, ở 600^oC là 38 g

+ Độ tan Na₂SO₄: ở 100^oC là 60 g, ở 600^oC là 45 g

Ta có thể kẻ bảng:

Độ tan	NaNO₃	KBr	KNO₃	NH₄Cl	NaCl	Na₂SO4
t (100^oC)	80 g	60 g	20 g	30 g	35 g	60 g
t (600^oC)	130 g	95 g	110 g	70 g	38 g	45 g

Câu 5.

Xác định độ tan của muối Na₂CO₃ trong nước ở 180^oC. Biết rằng ở nhiệt độ này khi hòa tan hết 53 g Na₂CO₃ trong 250 g nước thì được dung dịch bão hòa.

Trả lời

Độ tan của muối Na₂CO₃ trong nước ở 180^oC là: $\frac{53 . 100}{250}$ = 21,2 g