Bài 25: Ankan

1. Khái niệm

- Ankan là hidrocacbon no mạch hở: C_nH_2n+2 (n ≥1)

- Xicloankan là hidrocacbon no mạch vòng, CTTQ của monoxicloankan C_nH_2n(n≥3)

2. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp

- Đồng phân cấu tạo: Ankan từ C₄H₁₀trở đi có công thức đồng phân cấu tạo mạch cacbon (mạch không phân nhánh và phân nhánh)

- Danh pháp ankan có mạch nhánh:

Số chỉ vị trí nhánh- tên nhánh + tên mạch chính + an

Lưu ý: Mạch chính là mạch cacbon dài nhất, chứa nhiều nhánh hơn.

Đánh số thứ tự cacbon mạch chính từ C đầu gần nhánh.

Nếu có nhiều nhánh giống nhau thì dùng tiền tố chỉ độ bội (theo số đếm): đi, tri, tera…Khi có nhiều nhánh thứ tự gọi tên nhánh theo vần chữ cái.

- Gốc hidrocacbon là phần còn lại của phân tử hidrocacbon sau khi bớt đi một số nguyên tử hidro nhưng vẫn còn tồn tại trong phân tử ở trạng thái liên kết và không mang electron tự do như gốc tự do. CTTQ nhóm ankyl: C_nH_2n+1

- Bậc của một nguyên tử cacbon trong phân tử ankan bằng số nguyên tử cacbon liên kết trực tiếp với nó.

3. Tính chất vật lí:

- Ở điều kiện thường ankan từ C₁ → C₄ở trạng thái khí, từ C₅ → C₁₇ trở đi ở trạng thái lỏng, từ C₁₈ trở lên ở dạng rắn. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi và khối lượng riêng của ankan nói chung tăng theo chiều tăng của phân tử khối.

- Ankan là những chất không màu, không tan trong nước, nhẹ hơn nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.