Đề thi chọn HSG Sinh học Duyên hải đồng bằng Bắc Bộ Sinh 11 năm học 2017-2018 (Chuyên Nguyễn Trãi - Hải Dương, đề đề xuất)

HỘI CÁC TRƯỜNG CHUYÊN VÙNG DUYÊN
HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ
TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN TRÃI
TỈNH HẢI DƯƠNG

HDC ĐỀ THI ĐỀ XUẤT
MÔN SINH HỌC KHỐI 11
NĂM 2018
Thời gian làm bài 180 phút
(Đề này có 4 trang, gồm 12 câu)

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT
Câu 1 (2,0 điểm) Trao đổi nước và dinh dưỡng khoáng
a) Giải thích tại sao nếu đất trồng cây có độ pH < 5 thì thường nghèo hay giàu các nguyên tố
khoáng cung cấp cho cây? Nêu các biện pháp làm giàu lại khoáng chất cho đất.
b) Một nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu tác động của dịch chiết tảo Sargassum
cinereum lên sự sinh trưởng của cây cà chua mầm hai ngày tuổi trong ống nghiệm. Các môi
trường nuôi cấy có thành phần khác nhau như sau:
- Môi trường 1: Các chất khoáng.
- Môi trường 2: Các chất khoáng + saccharose.
- Môi trường 3: Các chất khoáng + dịch chiết từ Sargassum cinereum (5 mg/L).
- Môi trường 4: Các chất khoáng + saccharose + dịch chiết từ Sargassum cinereum (5 mg/L).
Các chỉ tiêu về sinh khối khô và số lượng rễ trung bình (bảng 1) của các cây cà chua mầm trong
mỗi loại môi trường được đánh giá ở ngày thứ 15. Biết rằng trong giai đoạn phát triển sớm này,
chức năng quang hợp của cây mầm gần như bằng 0.
Môi trường
Môi trường 1
Môi trường 2
Môi trường 3
Môi trường 4
Chỉ tiêu
Khối lượng khô (g)
0,040
0,090
0,070
0,092
Số lượng rễ
5
5
15
12
Bảng 1. Các chỉ tiêu về sinh khối khô và số lượng rễ trung bình của các cây cà chua mầm
Nêu giả thuyết về hai yếu tố trong dịch chiết tảo Sargassum cinereum tác động đến sự tích
lũy sinh khối khô và hình thành rễ của cây cà chua mầm ở thí nghiệm trên. Giải thích.
Câu 2 (2,0 điểm) Quang hợp:
a) So sánh quá trình photphoryl hóa vòng và không vòng? Nếu một loài thực vật chỉ có
vòng hở mà không có vòng kín thì quang hợp ảnh hưởng như thế nào?
b) Tại sao vào ban ngày trong lục lạp của thực vật CAM lại dự trữ nhiều tinh bột?
Câu 3 (1,0 điểm) Hô hấp:
Một nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm như sau: lấy 3 bình thủy tinh (A, B, C) dung tích
như nhau, phù hợp với mục đích thí nghiệm, mở lắp các bình và lắc đều. Cho vào mỗi bình cùng
1 lượng Ca(OH)2 có thể tích và nồng độ xác định. Đậy nắp bình A, để nguyên ở điều kiện phòng.
Đưa vào bình B và bình C mỗi bình 1 cây X (thuộc cùng 1 loài), có cùng diện tích lá, cùng độ
tuổi, được cung cấp đủ nước, rồi đậy nắp.
Đem bình B đặt trong điều kiện chiếu sáng thích hợp, bình C che tối. Sau 30 phút, bỏ mẫu
cây ở bình B và C đi, xác định ngay lượng CO 2 trong cả 3 bình bằng phương pháp chuẩn độ với

-1-

dụng dịch HCl. Kết quả lượng HCl đã sử dụng cho chuẩn độ ở các bình thí nghiệm là 26,25ml,
20ml và 19,25ml.
a) Mục đích của thí nghiệm trên là gì?
b) Hàm lượng HCl dung để chuẩn độ ở mỗi bình A, B, C tương ứng là bao nhiêu? Giải thích.
c) Đưa cây X vào 1 bình thí nghiệm khác có điều kiện chiếu sáng và CO2 như bình B nhưng
hàm lượng O2 cao hơn 6%. Hãy cho biết cường độ quang hợp của cây X sẽ thay đổi như thế nào
so với khi ở bình B? Giải thích.
Câu 4 (2,0 điểm) Sinh sản ở thực vật + Sinh trưởng và phát triển ở thực vật:
a) Tại thời điểm thụ phấn, hạt phấn điển hình chỉ có tế bào ống phấn và tế bào sinh sản.
Trong quá trình nảy mầm của hạt phấn, một ống phấn được tạo ra và nhân của tế bào sinh sản
phân chia tạo ra hai tinh trùng. Yếu tố nào đã định hướng cho sự hình thành và phát triển ống
phấn? Giải thích?
b) Sự ngủ của hạt có ý nghĩa thích nghi với môi trường như thế nào?
c) Tại sao acid abxixic (ABA) được coi là phân tử truyền tín hiệu bên trong chủ yếu cho
phép cây chịu khô hạn. Một kiểu hình đột biến không mẫn cảm với ABA, phản ứng của hạt và
cây sẽ như thế nào nếu bổ sung ABA?
Câu 5 (1,0 điểm) Cảm ứng ở thực vật:
Phân biệt hướng động và ứng động ở thực vật?
Câu 6 (2,0 điểm) Tiêu hóa và hô hấp ở động vật:
a) Khi uống rượu, ethanol được hấp thu qua ống tiêu hóa và chuyển đến dịch ngoại bào và
nội bào trong cơ thể. Ethanol được thải phần lớn qua gan (chiếm 90%), còn lại qua phổi và thận.
Ở người khỏe mạnh bình thường nặng 70 kg, mỗi giờ thải được 7 g ethanol. Theo luật giao thông,
giới hạn nồng độ cồn (ethanol) trong máu cho phép đối với người điều khiển phương tiện cơ giới
là 0,5mg/mL máu. Giả sử một người khỏe mạnh bình thường nặng 70 kg có lượng nước chiếm
70% khối lượng cơ thể. Người này uống hai lon bia Hà Nội (330 mL/chai) có nồng độ ethanol là
4,6%. Sau một giờ, người này có được phép điều khiển phương tiện cơ giới theo luật giao thông
không ? Tại sao ?
b) Giải thích tại sao động vật nhai lại chỉ ăn cỏ (cỏ chứa rất ít prôtêin) nhưng cơ thể chúng
vẫn tổng hợp được đủ lượng prôtêin đáp ứng cho nhu cầu sinh trưởng và phát triển.
c) Ở người, khi độ pH trong máu giảm thì huyết áp, nhịp và độ sâu hô hấp thay đổi như thế
nào? Tại sao?
Câu 7 (2,0 điểm) Tuần hoàn:
a) Một loại thuốc ức chế hoạt động của kênh Ca 2+ trên màng sinh chất của tế bào cơ trơn.
Thuốc này có thể sử dụng điều trị bệnh huyết áp được không? Giải thích.
b) Thuốc Y có tác dụng làm suy yếu hoạt động của bơm Na-Ca ở màng sinh chất của cơ
tim. Một bệnh nhân bị bệnh suy tim (tim co bóp yếu) có thể được điều trị bằng thuốc này được
không? Giải thích.
c) Cục máu đông ở động mạch có thể gây nhồi máu cơ tim. Vì sao với người bị máu khó
đông lại được dùng thuốc là nhân tố gây đông máu?

-2-

Câu 8 (2,0 điểm) Bài tiết, cân bằng nội môi:
a) Hãy nêu các cơ chế điều hoà giúp cá xương và cá sụn duy trì được áp suất thẩm thấu của
cơ thể khi sống trong môi trường bất lợi về thẩm thấu (môi trường nước ngọt, nước biển).
b) Một người bị tai nạn giao thông dẫn đến thể tích máu trong cơ thể người này giảm,
những cơ chế nội tại nào giúp duy trì và tăng thể tích máu?
Câu 9 (2,0 điểm) Cảm ứng ở động vật:
a) Ouabain là một chất làm suy yếu hoạt động của bơm Na-K tác động lên nơron A nhưng
không cho chất này tác động lên nơron B thì khi kích thích biên độ điện thế hoạt động lan truyền
trên mỗi sợi trục có thay đổi không và biên độ điện thế hoạt động của nơron nào lớn hơn? Giảỉ
thích.
b) Người ta tiến hành nghiên cứu tác dụng của hai loại thuốc X và Y đến quá trình truyền tin
qua xináp thần kinh - cơ xương ở mèo. Kết quả thí nghiệm cho thấy: sử dụng thuốc Xthì gây tăng
giải phóng chất dẫn truyền thần kinh (chất trung gian hóa học) và sử dụng thuốc Y thì gây ức chế
hoạt động của enzim.
Hãy cho biết các thuốc này ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động của cơ xương? Giải thích.
Câu 10 (1,0 điểm): Sinh trưởng, phát triển, sinh sản ở động vật:
a) Một phụ nữ 30 tuổi có hàm lượng estradiol và progesterone trong máu thấp hơn so với
bình thường. Kiểm tra cho thấy vùng dưới đồi của người phụ nữ này hoạt động bình thường
nhưng lại có bất thường ở hoạt động tuyến yên hoặc ở hoạt động buồng trứng.
Nêu một phương pháp để xác định được chính xác nguyên nhân gây ra sự giảm hàm lượng
hoocmon sinh dục ở người phụ nữ này là do rối loạn hoạt động tuyến yên hay rối loạn hoạt động
buồng trứng. Giải thích.
b) Một người phụ nữ (30 tuổi) có các hoạt động sinh lí bình thường. Nếu tiêm testosteron
vào người cô ta trong một thời gian thì chu kinh nguyệt bình thường không? Giải thích.
Câu 11 (2,0 điểm) Nội tiết:
a) Ba bệnh nhân I, II, III có triệu chứng của thyroxin thấp. Khiếm khuyết được tìm thấy ở
vùng dưới đồi ở bệnh nhân I, ở thùy trước tuyến yên bệnh nhân II, và ở tuyến giáp bệnh nhân III.
Sau khi hormone giải phóng hướng tuyến giáp TRH được điều trị cho các bệnh nhân, nồng độ
hormone kích thích tuyến giáp TSH trước và sau 30 phút của thời điểm điều trị được đo đạc ở
mỗi bệnh nhân.
Trước khi tiêm TRH

Sau khi tiêm TRH

Người khỏe mạnh

Thấp hơn 10

Từ 10 đến 40

A

Thấp hơn 10

Từ 10 đến 40

B

Từ 10 đến 40

Cao hơn 40

C

Thấp hơn 10

Thấp hơn 10

Hãy cho biết bệnh nhân I, II, II là phù hợp với trường hợp nào trong A, B, C ở trên? Giải
thích?

-3-

b) Tiêm hormone H1 và H2 cho chuột thí nghiệm 3 tuần liên tục và xác đinh sự thay đổi khối lượng
của một số tuyến nội tiết. Kết quả được thể hiện ở bảng dưới:

Khối lượng (mg)

Đối chứng

H1

H2

Tuyến yên

13,1

8,1

7,9

Tuyến giáp

250

120

249

Tuyến trên thận

40

38

20

Xác định H1, H2 là hormone gì? Giải thích
Câu 12 (1,0 điểm) Phương án thực hành (Giải phẫu thực vật):
Bằng phương cắt và pháp nhuộm các các cấu trúc rễ, thân, lá thực vật người ta có thể xác
định mẫu nào thuộc loại thực vật một lá mầm hay hai lá mầm, thực vật C 3 hay C4 và môi trường
sống của nó. Quy trình này có thể viết vắn tắt như sau: cắt vi phẫu, tẩy javen, rửa nước, nhuộm
xanh metylen, rửa nước, nhuộm đỏ cácmin, rửa nước, làm tiêu bản, lên kính và quan sát.
a) Tại sao phải tẩy bằng javen trước khi nhuộm nhưng sau đó phải rửa kĩ chất này bằng
nước?
b) Cấu trúc nào sẽ bắt màu của xanh mêtylen? Tại sao chỉ có cấu trúc đó mà không có cấu
trúc khác bắt màu chất này?
-------------------------------Hết-----------------------------

Tổ Sinh học - Trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi
Người ra đề: Lê Huy Chiến (0979.599.575)

-4-