đề cương ôn tập lý thuyết môn sinh học 9

PhÇn 1: C¸c quy luËt di truyÒnC©u Nªu ®iÒu kiÖn nghiÖm ®óng cña qui luËt ph©n li?Tr¶ lêi:_Pt\\c vÒ cÆp tÝnh tr¹ng ¬ng ph¶n_TÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn_Sè c¸ thÓ thu îc c¸c thÕ hÖ lai ®Ó ph©n tÝch ph¶i ®ñ línC©u So s¸nh ®Þnh luËt ®ång tÝnh vµ ®Þnh luËt ph©n li?Tr¶ lêi:*Gièng nhau:_§Òu ph¶n ¸nh sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng_§Òu chØ ®óng khi tÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn_Pt\\c vÒ cÆp tÝnh tr¹ng ¬ng ph¶n*Kh¸c nhau: §Þnh luËt ®ång tÝnh §Þnh luËt ph©n tÝnh_Ph¶n ¸nh kqu¶ con lai F1 _Ph¶n ¸nh kqu¶ con lai F2_F1 ®ång tÝnh lµ tÝnh tr¹ng tréi,tÝnh tr¹nglÆn kh«ng xuÊt hiÖn _F2 ph©n li theo tØ lÖ trung b×nh lµ:3tréi :1lÆn_F1 chØ xuÊt hiÖn kgen dÞ hîp:Aa _F2 xuÊt hiÖn kgen víi tØ lÖ:1AA:2Aa:1aa_KÕt qu¶ kiÓu h×nh F1 ®Òu nghiÖm ®óng víi mäi sè îng xuÊt hiÖn F1 KÕt qu¶ kiÓu h×nh F2 chØ nghiÖm ®óng khi sè con lai thu îc ph¶i ®ñ línC©u 3: HiÖn îng tÝnh tr¹ng tréi hoµn toµn lµ g×?H·y nªu VD vµ lËp s¬ ®å lai minh ho¹ tõ ->F2 cña phÐp lai tÝnh víi tÝnh tréi kh«ng hoµn toµnTr¶ lêi:*Kh¸i niÖm:lµ hiÖn îng gen tréi ¸t kh«ng hoµn toµn gen lÆn ->thÓ dÞ hîp biÓu hiÖn kiÓu h×nh trung gian gi÷a tÝnh tr¹ng tréi vµ tÝnh tr¹ng lÆn*VD vµ lËp s¬ ®å lai minh ho¹(HS tù hoµn thiÖn)_Gîi ý:lÊy vd mµu hoa c©y giao phÊnC©u :So s¸nh phÐp lai cÆp tÝnh tr¹ng trong tr êng hîp tÝnh tréi hoµn toµn vµ tÝnh tréi kh«ng hoµn toµn vÒ c¬së,c¬ chÕ vµ kÕt qu¶ F1 ,F2Tr¶ lêi:*Gièng nhau:_C¬ së:®Òu cã hiÖn îng gen tréi lÊn ¸t gen lÆn_C¬ chÕ:qu¸ tr×nh di truyÒn cña tÝnh tr¹ng ®Òu dùa trªn sù ph©n li cña cÆp gen trong gi¶m ph©n t¹o giao tö vµ sù tæ hîp cña c¸c gen trong thô tinh t¹o hîp tö_KÕt qu¶:+NÕu Pt\\c ->F1 ®ång tÝnh ->F2 ph©n li tÝnh tr¹ng +F1 ®Òu mang kiÓu gen dÞ hîp +F2 ®Òu cã ®ång hîp tréi:2 dÞ hîp:1 ®ång hîp lÆn*Kh¸c nhau:§iÓm TÝnh tréi hoµn toµn TÝnh tréi ko hoµn toµn_C¬ së _Gen tréi ¸t hoµn toµn gen lÆn _Gen tréi ¸t kh«ng hoµn toµn gen lÆn_KÕt qu¶ _F1 §ång tÝnh. _F2: tréi:1 lÆn _F1 ®ång tÝnh_F2 tréi :2 trung gian:1 lÆnC©u NÕu kh«ng dïng phÐp lai ph©n tÝch cã thÓ sö dông thÝ nghiÖm lai nµo kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh mét c¬ thÓ cã kiÓu h×nh tréi lµ thÓ ®ång hîp hay thÓ dÞ hîp ?Tr¶ lêi: Kh«ng dïng phÐp lai ph©n tÝch cã thÓ x¸c ®Þnh îc mét c¬ cã KH tréi lµ thÓ ®ång hîp hay dÞ hîp b»ng c¸ch cho c¬ thÓ ®ã tù thô phÊn:- NÕu kÕt qu¶ thu îc lµ ®ång tÝnh th× c¬ thÓ ®em lai lµ ®ång hîp (S§L: AA AA)- NÕu kÕt qu¶ thu îc lµ ph©n tÝnh theo tØ lÖ lµ 3:1 th× c¬ thÓ ®em lai lµ dÞ hîp (S§L: Aa Aa )C©u V× sao hiÖn îng DTLK l¹i h¹n chÕ sù xuÊt hiÖn BDTH?Tr¶ lêi: Trong c¬ thÓ sinh vËt chøa rÊt nhiÒu genTheo Men®en th× mçi gen n»m trªn NST vµ di truyÒn ®éc lËp víi nhau do ®ã qua qu¸ tr×nh gi¶m ph©nsÏ t¹o ra v« sè lo¹i giao tö vµ qua qu¸ tr×nh thô tinh sÏ t¹o ra v« sè c¸c biÕn dÞ tæ hîp.Cßn theo Moocgan th× nhiÒu gen n»m trªn NST vµ c¸c gen ®ã di truyÒn liªn kÕt víi nhau, do ®ã trong tr -êng hîp thuÇn chñng kh¸c nhau vÒ 2, hay nhiÒu cÆp tÝnh tr¹ng îc quy ®Þnh bëi nh÷ng cÆp gen n»m trªncïng cÆp NST, th× F2 vÉn thu îc nh÷ng KH gièng bè mÑ vµ ph©n li theo tØ lÖ 3:1, gièng nh trong tr êng hîplai mét cÆp tÝnh tr¹ng tøc lµ kh«ng lµm xuÊt hiÖn c¸c BDTH ). VËy..........C©u HiÖn îng DTLK ®· bæ sung cho quy luËt PL§L cña Men®en nh thÕ nµo?Tr¶ lêi:- Khi gi¶i thÝch c¸c thÝ nghiÖm §Þnh luËt cña m×nh Men®en cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng îc quy ®Þnh bëic¸c nh©n tè di truyÒn.Vµ sau nµy th× ®· îc Moocgan kh¼ng ®Þnh nh©n tè di truyÒn chÝnh lµ c¸c gen tån t¹itrªn NST.- Theo Men®en th× mçi gen n»m trªn NST vµ di truyÒn ®éc lËp víi nhau, nh ng trªn thùc tÕ víi mçi loµi SVth× sè îng gen trong tÕ bµo lµ rÊt lín nh ng sè îng NST l¹i cã h¹n do ®ã theo Moocgan lµ trªn NST cã thÓ chøanhiÒu gen vµ c¸c gen ®ã ®· di truyÒn cïng nhau( phô thuéc vµo nhau ). C©u Nªu nghÜa cña sù ph©n li §L cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng? v× sao nãi r»ng BDTH cã nghÜa quanträng ®èi víi chän gièng?Tr¶ lêi a. nghÜa cña sù ph©n li ®éc lËp c¸c cÆp tÝnh tr¹ng:HiÖn îng ph©n li ®éc lËp cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng lµ c¬ së t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp, lµm phong phó vµ®a d¹ng vÒ KG vµ KH cña sinh vËt, cã nghÜa quan träng ®èi víi tiÕn ho¸ vµ chän gièng.b. BiÕn dÞ tæ hîp cã nghÜa ®èi chän gièng thÓ hiÖn: Trong chän gièng nhê cã BDTH, trong c¸c quÇn thÓ vËt nu«i hay c©y trång lu«n lµm xuÊt hiÖn c¸c tÝnhtr¹ng míi, qua ®ã gióp con ng êi dÔ dµng chän lùa vµ gi÷ l¹i nh÷ng d¹ng c¬ thÓ nh÷ng biÕn dÞ mang c¸c ®Æc®iÓm phï hîp víi lîi Ých cña con ng êi ®Ó lµm gièng hoÆc vµo s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra nh÷ng gièng cho n¨ng suÊtvµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.C©u SS tr êng hîp tréi hoµn toµn vµ tréi kh«ng hoµn toµn trong lai cÆp tÝnh tr¹ng .V× sao trongtréi kh«ng hoµn toµn kh«ng cÇn dïng phÐp lai ph©n tÝch còng biÕt îc thÓ ®ång hîp tréi vµ thÓ dÞhîp?Tr¶ lêi:1.1. So s¸nh F1 vµ F2 trong lai cÆp tÝnh tr¹ng tr êng hîp tréi hoµn toµn vµ tréi kh«ng hoµn toµn:* Gièng nhau:- §©y ®Òu lµ phÐp lai cÆp tÝnh tr¹ng.- Bè mÑ ®em lai ®Òu thuÇn chñng- KÕt qu¶ thu îc vÒ KH F1 lµ ®Òu ®ång tÝnh- KÕt qu¶ thu îc vÒ KG F1 lµ 100% cã KG dÞ hîp vµ F2 ®Òu thu îc c¸c KG víi tØ lÖ: 1.* Kh¸c nhau:Tréi hoµn toµn Tréi kh«ng hoµn toµn- Gen tréi lÊn ¸t hoµn toµn gen lÆn do ®ãKG dÞ hîp biÓu hiÖn KH cña gen tréi.- F1 thu îc ®ång lo¹t lµ KH mang tÝnhtr¹ng tréi.- F2 thu îc c¸c KH theo tØ lÖ: tréi 1lÆn Gen tréi lÊn ¸t kh«ng hoµn toµn gen lÆn do®ã KG dÞ hîp biÓu hiÖn KH trung gian gi÷abè vµ mÑ.- F1 thu îc ®ång lo¹t lµ KH trung gian F2 thu îc c¸c KH theo tØ lÖ: tréi 2trung gian lÆn.1.2. Trong tréi kh«ng hoµn toµn kh«ng cÇn dïng phÐp lai ph©n tÝch còng biÕt îc thÓ ®ång hîp tréi vµ thÓ dÞ hîp dùa vµ KH v× trong tréi kh«ng hoµn toµn th× KG dÞ hîp ®· biÓu hiÖn ra KH trung gian.C©u 10 Sù ph©n li §L vµ tæ hîp tù do cña c¸c NST x¶y ra trong k× nµo cña GP vµ cã nghÜa nh thÕ nµo? Tr¶ lêi:- Sù PL§L vµ tæ hîp tù do cña c¸c NST x¶y ra trong k× gi÷a( tæ hîp tù do vµ k× sau( ph©n li ®éc lËp cñaqu¸ tr×nh gi¶m ph©n nghÜa Sù PL§L vµ tæ hîp tù do cña c¸c NST gãp phÇn t¹o ra nhiÒu lo¹i giao tö, do ®ã trong qu¸ tr×nhthô tinh c¸c giao tö ®ã tæ hîp víi nhau ®Ó t¹o ra nhiÒu lo¹i biÕn dÞ tæ hîp cã nghÜa quan träng trong tiÕn ho¸ vµtrong chän gièng, vµ t¹o nªn sù ®a d¹ng trong sinh vËt. C©u 12 V× sao BDTH lµ rÊt phong phó c¸c loµi giao phèi? V× sao c¸c loµi SS sinh ìng kh«ng cãlo¹i biÕn dÞ nµy? Tr¶ lêi:- BDTH lµ rÊt phong phó c¸c loµi giao phèi v× trong c¬ thÓ cña sinh vËt sè îng gen lµ rÊt nhiÒu, vµ phÇnlín c¸c gen tån t¹i tr¹ng th¸i dÞ hîp do ®ã trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö ®· t¹o ra v« sè c¸c lo¹i giao tö nÕucã cÆp gen dÞ hîp ph©n li ®éc lËp sÏ cho ra lo¹i giao tö vµ trong qu¸ tr×nh thô tinh c¸c lo¹i giao tö ®ã l¹i tæhîp tù do ngÉu nhiªn víi nhau do ®ã ®· t¹o ra v« sè c¸c biÕn dÞ tæ hîp, t¹o nªn sù ®a d¹ng vÒ KG, phong phó vÒKH c¸c loµi giao phèi.- c¸c loµi SS sinh ìng th× lín lªn vµ ph¸t triÓn chñ yÕu b»ng h×nh thøc nguyªn ph©n kh«ng cã sù kÕt hîpcña giao tö ®ùc vµ giao tö c¸i do ®ã thÕ hÖ con c¸i sinh ra lµ gièng víi c¬ thÓ bè mÑ ban ®Çu. VD: hiÖn îng gÆpphæ biÕn tron tù nhiªn lµ h×nh thøc gi©m, chiÕt, ghÐp c©y.C©u 13 Sù DT§L cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng lµ g× Nguyªn nh©n cña hiÖn îng nãi trªn vµ cho vd ®Ó chøng minh? Tr¶ lêi: a: Sù DT§L cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng -Lµ hiÖn îng c¸c cÆp tÝnh tr¹ng di truyÒn kh«ng thuéc vµo nhau.Sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng nµy ®éc lËp víi sù di truyÒn cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng kh¸cb.Nguyªn nh©n:-C¸c cÆp gen qui ®Þnh c¸c cÆp tÝnh tr¹ng n»m trªn c¸c cÆp NST kh¸c nhau.V× vËy trong gi¶m ph©n, c¸c cÆp gen nµy PL§L cïng víi c¸c cÆp NST mang chóng, trong thô tinh c¸c cÆp gen l¹i cã kh¶ n¨ng tæ hîp tù do víi nhauc.VD:Pt/c vµng tr¬n xanh nh¨n (giao phÊn) F1: 100% Vµng ,tr¬n F1 F1 :vµng tr¬n vµng ,tr¬n F2 :9 V-T: 3V-N: 3X-T :1X-N-Qua kÕt qu¶ trªn thÊy P, F1 gen qui ®Þnh h¹t vµng tæ hîp víi gen qui ®Þnh h¹t tr¬n,xanh víi nh¨n .Tuy nhiªn do c¸c gen PL§L vµ tæ hîp tù do nªn xuÊthiÖn kiÓu h×nh míi :xanh-tr¬n vµ xanh- nh¨n-Cã thÓ kh¸i qu¸t sù xuÊt hiÖn kiÓu h×nh do sù PL§L vµ tæ hîp tù do cña c¸c gen qui ®Þnh c¸c tÝnh tr¹ng(V-X) (T-N)= =4 KH……….C©u 14Ph¸t biÓu qui luËt PL§L vµ nªu c¸c ®iÒu kiÖn nghiÖm ®óng cña qui luËt PL§L cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng?Tr¶ lêi:-Qui luËt:khi lai c¬ thÓ……………………………………-§iÒu kiÖn nghiÖm ®óng: +C¸c cÆp ph¶i thuÇn chñng vÒ c¸c cÆp tÝnh tr¹ng îc theo dâi +TÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn +Sè îng c¸ thÓ thu îc thÕ hÖ lai ®em ph©n tÝch ph¶i ®ñ lín +C¸c cÆp gen qui ®Þnh c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ph¶i PL§L víi nhau(n»m trªn c¸c cÆp NST kh¸c nhau)C©u 15So s¸nh §LPL víi §LPL§L vvÒ cÆp tÝnh tr¹ng?Tr¶ lêi:*Gièng nhau:-§Òu cã c¸c ®iÒu kiÖn nghiÖm ®óng gièng nhau: +Pt/c vÒ cÆp tÝnh tr¹ng îc theo dâi +T tréi ph¶i tréi hoµn toµn +Sè îng c¸ thÓ thu îc ph¶i ®ñ lín- F2 ®Òu cã sù ph©n li (xuÊt hiÖn nhiÒu kiÓu h×nh)-C¬ chÕ cña sù di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng ®Òu dùa vµo sù ph©n li cña c¸c cÆp gen trong gi¶m ph©n t¹o giao tö vµ sù tæ hîp cña c¸c gen trong thô tinh t¹o hîp tö *Kh¸c nhau:§LPL §LPL§L-Ph¶n ¸nh sù di truyÒn cña cÆp 2-Cña cÆp 2-F1 dÞ hîp cÆp gen(Aa) giao tö -F1 dÞ hîp cÆp gen(AaBb) giao tö-F2 Cã lo¹i KH:3tréi:1 lÆn -F2 cã lo¹i KH:9 :3 :3 :1-F2 kh«ng xuÊt hiÖn BDTH -F2 xuÊt hiÖn BDTH-F2 cã tæ hîp víi kiÓu gen -F2 cã 16 tæ hîp víi kiÓu genC ©u16: Nªu kh¸i niÖm vµ lÊy VD vÒ BDTH?V× sao BDTH lµ nguån nguyªn liÖu quan träng ®èi víi chän gièng vµ tiÕn ho¸?Tr¶ lêi:*Kh¸i niÖm:c¸c kiÓu h×n kh¸c cña do sù PL§L cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ®· ®Õn sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña BDTH*VD:®Ëu hµ lan thuÇn chñng:V-T X-N F1 ……………………….F2Cã BDTH:V-N ,X-T*BDTH lµ nguån nguyªn liÖu………………..v×:-V× BDTH t¹o ra sinh vËt nhiÒu kiÓu gen ,kiÓu h×nh t¨ng tÝnh ®a d¹ng sinh vËt+Trong tiÕn ho¸:tÝnh ®a d¹ng sinh vËt lµ nguån nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn vµ gióp cho loµi cã thÓ sinh sèng vµ ph©n bè réng r·i +Trong chän gièng:tÝnh ®a d¹ng sinh vËt gióp con ng êi dÔ dµng chän ,gi÷ l¹i c¸c ®Æc ®iÓm mµ nhµ s¶n xuÊt muèn. II* NGUY£N PH¢NC©u 1:NST lµ g×? Gi¶i thÝch cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña NST?Tr¶ lêi: 1. Kh¸i niÖm NST lµ cÊu tróc n»m trong nh©n cña tÕ bµo, dÔ b¾t mÇu khi nhuém kiÒm tÝnh.2 .CÊu t¹o -Quan s¸t râ k× gi÷a… cr«matit ®Ýnh t©m ®éng-T¹i t©m ®éng NST cã eo thø nhÊt, chia nã thµnh c¸nh. Trªn c¸nh mét sè NST cßn cã eo thø hai-Mçi cr«matit: 1ADN+ pr lo¹i hist«n.3 .Chøc n¨ng:NST biÕn ®æi AND biÕn ®æi gen biÕn ®æi tÝnh trang biÕn ®æiAND nh©n ®«i NST nh©n ®«i th«ng tin di truyÒn truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c.C©u 2: NST cã tÝnh ®Æc tr ng theo loµi sinh vËt vµ ®Æc tr ng so víi c¸c cÊu tróc kh¸c trong tÕ bµo nh÷ng yÕu tènµo? H·y gi¶i thÝch vµ chøng minh?Tr¶ lêi:-Mét NST cã tÝnh ®Æc tr ng theo loµi SV. §Æc tr ng bëi sè îng, h×nh d¹ng. +Sè îng: Trong tÕ bµo sinh ìng(x«ma), tæ hîp c¸c NST TB (2n) lµ dÆc tr ng riªng. vd... Sè NST trong giao tö (nguyªn ®¬n) còng lµ ăc tr ng riªng. vd… +Hinh d¹ng: cã h×nh d¹ng ®acù tr ng riªng quan s¸t râ nhÊt k× gi÷a cña qu¸ tr×nh ph©n bµo… §Æc tr ng kh¸c so víi cÊu tróc kh¸c:-Trong tÕ bµo 2n, NST lu«n xÕp thµnh cÆp, hÇu hÕt lµ c¸c cÆp …..C©u 3: Nguyªn ph©n lµ g×? Tr×nh bµy nh÷ng biÕn ®æi vµ ho¹y ®éng cña NST trong tõng thêi k× cña qu¸ tr×nhnguyªn ph©nTr¶ lêi: Kh¸i niÖm nguyªn ph©n:-Lµ ph ¬ng thøc sinh s¶n cña tÕ bµo vµ sù lín lªn cña c¬ thÓ, ®ång thêi duy tr× æn ®Þnh bé NST ®Æc tr ng c¶unh÷ng loµi sinh s¶n v« tÝnh DiÔn biÕn cña NST-K× ®Çu (2n ®¬n nh©n®«I kÐp)-K× ®Çu (2n kÐp)-K× gi÷a (2n kÐp)-K× sau (4n ®¬n)-K× cuèi (2n ®¬n)C©u ThÕ nµo lµ NST kÐp, cÆp NST ¬ng ®ångTr¶ lêi: Kh¸i niÖm:-NST kÐp lµ NST îc t¹o ra tõ sù NST, gåm cr«tit gièng hÖt nhau vµ dÝnh nhau T§, mang tÝnh chÊt métnguån gèc…-CÆp NST ¬ng ®ång gåm NST ®éc lËp víi nhau, gièng nhau vÒ h×nh d¹ng, kÝch th íc,mang tÝh chÊt nguångèc… Ph©n biÖt:NST kÐp CÆp NST ¬ng ®ång-ChØ lµ NST gåm cr«matÝt gièng nhau,dÝnh T§.-Mang tÝnh chÊt nguån gèc-2 cr«matÝt ho¹t ®éng nh mét thÓ thèngnhÊt -Gåm NST ®éc lËp gièng nhau vÒ h×nhd¹ng, kÝch th íc.-Mang tÝnh chÊt nguån gèc…-Hai NST ho¹t ®éng ®éc l¹p víi nhau C©u 5:H·y gi¶i thÝch nghÜa cña nguyªn ph©n ®èi víi di truyÒn vµ ®èi víi sinh tr ëng, phat triÓn cña c¬ thÓ.Tr¶ lêi: §èi víi DT:-NP lµ ph ¬ng thøc truyÒn ®¹t, æn ®Þnh bé NST ®Æc tr ng cña loai qua c¸c thÕ hÖ TB trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh c¸thÓ c¸c loµi sinh s¶n v« tÝnh Bé NST ®Æc tr ng cña loµi îc æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ nhê sù kÕt hîp gi÷a c¬ chÕ NST (k× TG) vµ ph©n liNST (K× sau) §èi víi sinh tr ëng, ph¸t triÓn c¬ thÓ:-NP sè îng TB t¨ng m«, c¬ quan ph¸t triÓn c¬ thÓ ®a bµo lín lªn-NP ph¸t triÓn m¹nh c¸c m«, c¬ quan cßn non. NP bÞ øc chÕ khi m«, c¬ quan ®¹t tíi khèi îng tíi h¹n-NP t¹o c¸c TB míi thay thÕ c¸c TB bÞ tæn th ¬ng( chÕt)C©u 6: Nh÷ng biÕn ®æi h×nh th¸i NST îc biÓu hiÖn qua sù ®ãng vµ duçi xo¾n ®iÓn h×nh c¸c k× nµo? T¹isao nãi sù ®ãng vµ duçi cã tÝnh chÊt chu k×?Tr¶ lêi:-ë k× trung gian ®Çu gi÷a sau cuèi-Qóa tr×nh ®ãng vµ duçi xo¾n cña NST îc lÆp ®i, lÆp l¹i theo nh÷ng giai ®o¹n vµ thêi gian x¸c ®Þnh V× vËynã cã tÝnh chÊt chu k×C©u NST lµ g×? CÊu tróc cña NST îc biÓu hiÖn râ nhÊt vµo lóc nµo? H·y m« t¶ cÊu tróc ®ã? Nh÷ng®Æc tr ng c¬ b¶n cña NST? Tr¶ lêi 1. Kh¸i niÖm NST: NST lµ cÊu tróc n»m trong nh©n tÕ bµo, dÔ bÞ b¾t mµu b»ng thu«c nhuém mang tÝnh kiÒm. Cã sè îng, h×nhd¹ng, kÝch th íc ®Æc tr ng cho tõng loµi. NST cã kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i, ph©n li, tæ hîp æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ.NST cã kh¶ n¨ng bÞ ®ét biÕn thay ®æi sè îng, cÊu tróc t¹o ra nh÷ng ®Æc tr ng di truyÒn míi.2. NST cã cÊu tróc ®Æc tr ng îc biÓu hiÖn râ nhÊt, cã thÓ quan s¸t îc íi kÝnh hiÓn vi vµo k× gi÷a cña qu¸tr×nh ph©n bµo nguyªn ph©n, gi¶m ph©n ), lóc nµy NST co ng¾n cùc ®¹i. CÊu tróc cña NST k× gi÷a:.NST cã d¹ng kÐp gåm cr«matit nhiÔm s¾c tö chÞ em gièng hÖt nhau vµ dÝnh víi nhau t¹i t©m ®éng( eothø nhÊt eo thø cÊp ), lµ ®iÓm ®Ýnh cña NST vµo sîi t¬ v« s¾c trong qu¸ tr×nh ph©n bµo, nhê ®ã khi c¸c sîi t¬v« s¾c th× c¸c NST di chuyÓn îc vÒ c¸c cùc tÕ bµo. Mét sè NST cßn cã eo thø hai eo thø cÊp lµ n¬i tæng hîpARN rib«x«m.NST cña c¸c loµi cã nhiÒu h×nh d¹ng kh¸c nhau nh h×nh h¹t, h×nh que, h×nh ch÷ V, h×nh mãc.NST cã kÝch th íc: chiÒu dµi tõ 0,5 ®Õn 50 muycr«met, êng kÝnh tõ 0,2 ®Õn muycr«met. Cr«matit cÊu tróc lªn NST îc cÊu t¹o tõ ph©n tö ADN vµ pr«tªin lo¹i hist«n.4. Nh÷ng ®Æc tr ng c¬ b¶n cña NST:- Mçi loµi sinh vËt ®Òu cã bé NST ®Æc tr ng vÒ sè îng, h×nh d¹ng, kÝch th íc vµ cÊu tróc. §©y lµ®Æc tr ng ®Ó ph©n biÖt c¸c loµi víi nhau, kh«ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é tiÕn ho¸ cao hay thÊp. nh÷ng loµi giao phèi, tÕ bµo sinh ìng mang bé NST ìng béi, trong ®ã c¸c NST tån t¹i thµnhtõng cÆp ¬ng ®ång (trong ®ã cã nguån gèc tõ bè, cã nguån gèc tõ mÑ C¸c NST cßn ®Æc tr ng vÒ sè îng, thµnh phÇn, tr×nh tù ph©n bè c¸c gen trªn mçi NST. C©u8: C¬ chÕ nµo ®¶m b¶o cho bé NST cña loµi æn ®Þnh? Nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña NST? Tr¶ lêi: 1. C¬ chÕ ®¶m b¶o cho bé NST cña loµi æn ®Þnh:- c¸c loµi giao phèi bé NST cña loµi îc duy tr× æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ c¬ thÓ nhê sù kÕt hîp qu¸ tr×nh:Nguyªn ph©n, gi¶m ph©n, thô tinh. Trong ®ã c¸c sù kiÖn quan träng nhÊt lµ: sù tù nh©n ®«i, ph©n li, tæ hîp cña c¸c NST trong nguyªn ph©n vµgi¶m ph©n, sù tæ hîp c¸c NST ¬ng ®ång cã nguån gèc tõ bè vµ tõ mÑ trong qu¸ tr×nh thô tinh .+ Nhê kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i vµ ph©n li chÝnh x¸c mµ bé NST ìng béi tõ hîp tö îc sao chÐp nguyªn cho tÕbµo con.+ Nhê sù tù nh©n ®«i, kÕt hîp víi sù ph©n li ®éc lËp cña c¸c NST ¬ng ®ång trong gi¶m ph©n mµ t¹o nªn c¸cgiao tö chøa bé NST ®¬n béi.+ Trong qu¸ tr×nh thô tinh giao tö ®¬n béi cña c¬ thÓ ®ùc vµ c¬ thÓ c¸i kÕt hîp víi nhau, do ®ã mµ bé NSTl ìng béi cñat loµi îc kh«i phôc.- c¸c loµi sinh s¶n sinh ìng bé NST cña loµi îc duy tr× æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ nhê c¬ chÕ nguyªn ph©n.2. Chøc n¨ng c¬ b¶n cña NST:- Lµ vËt chÊt mang th«ng tin di truyÒn Cã kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i, ph©n li, tæ hîp trong nguyªn ph©n, gi¶m ph©n, thô tinh nh»m ®¶m b¶o sù truyÒn®¹t th«ng tin di truyÒn æn ®Þnh cÊp ®é tÕ bµo.- NST chøa c¸c gen cã cÊu tróc kh¸c nhau, mçi gen gi÷ mét chøc n¨ng di truyÒn nhÊt ®Þnh.- Nh÷ng biÕn ®æi vÒ sè îng, cÊu tróc cña NST sÏ g©y ra nh÷ng biÕn ®æi c¸c tÝnh tr¹ng di truyÒn.C©u Tr×nh bµy nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a qu¸ tr×nh t¹o trøng vµ quÊ tr×nh t¹o tinhtrïng?Tr¶ lêi1. Gièng nhau: §Òu x¶y ra c¸c TB sinh dôc thêi k× chÝn §Òu diÔn ra c¸c ho¹t déng cña NST lµ: nh©n ®«i, ph©n li, tæ hîp tù do. §Òu t¹o thµnh c¸c TB con cã bé NST ®¬n béi kh¸c nhau vÒ nguån gèc. §Òu lµ c¬ chÕ sinh häc ®¶m b¶o kÕ tôc vËt chÊt di truyÒn qua c¸c thÕ hÖ.2. Kh¸c nhau:Qu¸ tr×nh t¹o tinh trïng Qu¸ tr×nh t¹o trøng- KÕt thóc GP t¹o thµnh TB cã kÝch th ícb»ng nhau. KÕt thóc gi¶m ph©n t¹o thµnh TB, trong®ã: TB cã kÝch th íc lín, TB cã kÝch th íc- KÕt thóc qu¸ tr×nh gi¶m ph©n t¹o thµnh 4TB cã kÝch th íc b»ng nhau, sau nµy ph¸t triÓnthµnh c¸c tinh trïng.- Tinh trïng cã kÝch th íc bÐ gåm phÇn:®Çu, cæ, ®u«i.- C¶ tinh trïng ®Òu cã kh¶ n¨ng trùc tiÕptham gia vµo qu¸ tr×nh thô tinh bÐ.- KÕt thóc qu¸ tr×nh gi¶m ph©n t¹o thµnh 4TB trong ®ã: cã TB cã kÝch th íc lín sau nµyph¸t triÓn thµnh trøng vµ TB cã kÝch th ícbÐ gäi lµ thÓ ®Þnh íng.- Trøng cã kÝch th íc lín vµ cã d¹ng h×nh cÇu.- ChØ cã trøng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸tr×nh thô tinh.C©u 10 Nªu nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n, gi¶m ph©n. nghÜacña c¸c qu¸ tr×nh ®ã?Tr¶ lêi:1. So s¸nh qu¸ tr×nh nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n:a. Gièng nhau: §Òu lµ sù ph©n bµo cã sù thµnh lËp thoi v« s¾c, nh©n ph©n chia tr íc, tÕ bµo chÊt ph©n chia sau. §Òu cã sù nh©n ®«i cña NST(thùc chÊt lµ sù tù nh©n ®«i cña ADN) k× trung gian.- §Òu tr¶i qua c¸c k× ph©n bµo ¬ng tù nhau, diÔn biÕn x¶y ra c¸c giai ®o¹n ¬ng tù nhau: NST ®ãngxo¾n, trung thÓ t¸ch lµm ®«i, thoi v« s¾c îc h×nh thµnh, mµng nh©n tiªu biÕn, NST tËp trung vµ di chuyÓn vÒhai cùc cña tÕ bµo, mµng nh©n t¸i lËp, NST th¸o xo¾n, TÕ bµo chÊt ph©n chia. b. Kh¸c nhau:Nguyªn ph©n Gi¶m ph©n- X¶y ra ®èi víi TB sinh ìng vµ TB sinh dôc s¬khai.- ChØ gåm lÇn ph©n bµo.- Kh«ng T¹i k× gi÷a c¸c NST kÐp tËp trung thµnh 1hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.- T¹i k× sau cã sù ph©n c¾t cña c¸c NST kÐpthµnh NST ®¬n t¹i t©m ®éng vµ c¸c NST®¬n ph©n li vÒ cùc cña tÕ bµo.- KÕt thóc k× cuèi t¹o thµnh TB con gièngnhau cã bé NST ìng béi ®¬n.- Kh«ng KÕt qu¶: tõ TB mÑ t¹o thµnh TB con gièngnhau, cã bé NST ìng béi ®¬n( gièng nh TB mÑ .- C¸c TB con sinh ra sÏ ph©n ho¸ t¹o thµnh c¸clo¹i TB sinh ìng kh¸c nhau. X¶y ra ®èi víi c¸c TB sinh dôc thêi k× chÝn .- Gåm lÇn ph©n bµo liªn tiÕp lÇn ph©n bµo Ilµ ph©n bµo gi¶m ph©n, lÇn ph©n bµo II lµph©n bµo nguyªn ph©n ).- k× ®Çu cã sù b¾t chÐo gi÷a cr«matitkh¸c nguån gèc dÉn tíi sù tiÕp hîp, trao ®æichÐo gi÷a c¸c NST trong cÆp ¬ng ®ång( kh¸cnguån gèc ).- T¹i k× gi÷a c¸c NST kÐp tËp trung thµnh 2hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.- T¹i k× sau diÔn ra sù ph©n li cña c¸c NST ëtr¹ng th¸i kÐp trong tõng cÆp ¬ng ®ång.( Kh«ng cã sù ph©n c¾t t©m ®éng ). KÕt thóc k× cuèi t¹o thµnh TB con cã béNST ®¬n béi kÐp. §©y lµ giai ®o¹n quanträng, lµ c¬ së ®Ó t¹o ra nhiÒu lo¹i giao tö kh¸cnhau C¸c TB con sinh ra l¹i tiÕp tôc íc vµo lÇnph©n bµo thø 2. KÕt qu¶: tõ TB mÑ t¹o thµnh TB con cã béNST ®¬n béi ®¬n gi¶m ®i nöa so víi TB mÑ). C¸c TB con sinh ra sÏ ph©n ho¸ t¹o thµnh giaotö. 2. nghÜa cña nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n: nghÜa cña NP: æn ®Þnh bé NST ®Æc tr ng cña loµi qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo cña cïng c¬ thÓ Víi nh÷ng loµi sinh s¶nv« tÝnh). Lµ ph ¬ng thøc sinh s¶n cña tÕ bµo lµm gia t¨ng sè îng, kÝch th íc cña tÕ bµo, dÉn ®Õn sù lín lªn cña c¬thÓ. Khi c¬ thÓ ®· ngõng lín nguyªn ph©n gióp t¸i t¹o c¸c phÇn c¬ thÓ bÞ tæn th ¬ng, thay thÕ c¸c tÕ bµo giµ, tÕbµo chÕt…- nghÜa cña gi¶m ph©n: Bé NST trong giao tö gi¶m ®i nöa nhê vËy khi qua qu¸ tr×nh thô tinh bé NST cña loµi îc kh«i phôc. Trong gi¶m ph©n cã x¶y ra hiÖn îng ph©n li ®éc lËp, tæ hîp tù do cña NST ®· t¹o nªn nhiÒu lo¹i giao tökh¸c nhau vÒ nguån gèc. §©y lµ c¬ së t¹o nªn c¸c biÕn dÞ tæ hîp t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng cña sinh giíi.C©u 11 T¹i sao nh÷ng diÔn biÕn cña NST k× sau cña gi¶m ph©n k× sau lµ c¬ chÕ t¹o nªn sùkh¸c nhau vÒ nguån gèc NST trong bé ®¬n béi c¸c TB con îc t¹o thµnh qua gi¶m ph©n?Tr¶ lêi:Trong TB NST xÕp thµnh tõng cÆp. Trong gi¶m ph©n: Vµo k× trung gian c¸c cÆp NST trë thµnh c¸c cÆp NST tr¹ng th¸i kÐp. Trong mçi cÆp lu«n cã mét chiÕc cãnguån gèc tõ bè, chiÕc cã nguån gèc tõ mÑ. §Õn k× gi÷a c¸c NST kÐp xÕp thµnh hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo theo c¸ch ngÉunhiªn vµ mçi cÆp cïng n»m trªn sîi t¬ v« s¾c cña thoi ph©n bµo. Vµo k× sau c¸c NST kÐp trong cÆp ¬ng ®ång ph©n li vÒ cùc cña TB kh«ng cã sù ph©n c¾t t©m®éng ), chiÕc cã nguån gèc tõ bè ®i vÒ cùc vµ chiÕc cã nguån gèc tõ mÑ di chuyÓn vÒ cùc cßn l¹i cña TB. KÕt thóc k× cuèi t¹o thµnh c¸c TB con trong ®ã: TB chøa NST cã nguån gèc tõ bè, TB chøa NST cãnguån gèc tõ mÑ trong cÆp ¬ng ®ång. Nh vËy, chÝnh sù s¾p xÕp c¸ch ngÉu nhiªn c¸c NST k× gi÷a vµ sù ph©n li kh«ng t¸ch t©m ®éng cñac¸c NST kÐp k× sau lµ c¬ chÕ t¹o nªn sù kh¸c nhau vÒ nguån gèc NST trong bé ®¬n béi c¸c TB con îc t¹othµnh qua gi¶m ph©n.C©u 12 Tr×nh bµy vai trß cña cÆp NST thø 23 trong viÖc x¸c ®Þnh giíi tÝnh ng êi?Tr¶ lêi ng êi cÆp NST sè 23 lµ cÆp NST giíi tÝnh cã vai trß x¸c ®Þnh giíi tÝnh ng êi, trong ®ã: nam giíi cÆp nµy gåm chiÕc: chiÕc h×nh gËy, chiÕc h×nh mãc vµ îc kÝ hiÖu lµ XY.+ n÷ giíi cÆp NST nµy gåm chiÕc gièng nhau vµ cã h×nh gËy, îc kÝ hiÖu lµ XX NST giíi tÝnh mang c¸c gen quy ®Þnh c¸c tÝnh tr¹ng liªn quan vµ kh«ng liªn quan tíi giíi tÝnh.C©u 13 Tr×nh bµy c¬ chÕ NST x¸c ®Þnh giíi tÝnh ng êi?Tr¶ lêi C¬ chÕ NST x¸c ®Þnh giíi tÝnh ng êi îc x¸c ®Þnh bëi sù kÕt hîp c¬ chÕ lµ ph©n li cña cÆp NST giíi tÝnhtrong GP vµ tæ hîp NST giíi tÝnh trong thô tinh. nam giíi khi gi¶m ph©n cho lo¹i tinh trïng mang vµ mang víi tØ lÖ ngang nhau; n÷ giíi khi gi¶mph©n chØ t¹o ra lo¹i trøng mang X.+ Khi thô tinh, nÕu TB trøng gÆp tinh trïng mang th× hîp tö cã cÆp NST giíi tÝnh XX, ph¸t triÓn thµnh cong¸i; nÕu TB trøng gÆp tinh trïng mang th× hîp tö cã cÆp NST giíi tÝnh XY, ph¸t triÓn thµnh con trai.ViÕt s¬ ®å vÒ c¬ chÕ h×nh thµnh giíi tÝnh ng êi V× sè îng lo¹i tinh trïng mang vµ mang chiÕm tØ lÖ ¬ng ¬ng nªn tØ lÖ con trai vµ con g¸i xÊp xØ b»ngnhau. C©u 14 CÊu tróc cña NST th êng vµ NST giíi tÝnhgièng vµ kh¸c nhau nh÷ng ®iÓm nµo? Tr¶ lêia. Gièng nhau:- Trong TB sinh ìng ®Òu tån t¹i thµnh tõng cÆp, mçi cÆp NST gåm NST ®¬n thuéc nguån gèc. TrongTB giao tö tån t¹i thµnh tõng chiÕc.- Cã kÝch th íc vµ h×nh d¹ng ®Æc tr ng cho mçi loµi.- §Òu cã kh¶ n¨ng bÞ ®ét biÕn lµm thay ®æi sè îng vµ cÊu tróc NST.b. Kh¸c nhau: NST th êng NST giíi tÝnh- Th êng gåm nhiÒu cÆp NST lín h¬n 1cÆp), lu«n tån t¹i thµnh tõng cÆp NST ¬ng®ång.- Gen trªn NST th êng tån t¹i thµnh tõng cÆpgen ¬ng øng.- Mang gen quy ®Þnh c¸c tÝnh tr¹ng th êngcña c¬ thÓ ChØ cã cÆp, cã thÓ tån t¹i thµnh cÆp -¬ng ®ång hoÆc kh«ng ¬ng ®ång tuú giíitÝnh vµ tuú tõng loµi.- Gen trªn NST giíi tÝnh XY tån t¹i thµnh nhiÒuvïng.- Mang gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng th êng vµgen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng liªn quan tíi giíi tÝnhC©u 15 Kh¸i niÖm vÒ thô tinh. Gi¶i thÝch nghÜa cña gi¶m ph©n vµ thô tinhTr¶ lêi1. Kh¸i niÖm vÒ thô tinhThô tinh lµ sù kÕt hîp gi÷a giao tö ®ùc tinh trïng )vµ giao tö c¸i Trøng ®Ó t¹o thµnh hîp tö.2. nghÜa cña GP,TT: Trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n ®· t¹o ra c¸c giao tö trong ®ã bé NST gi¶m ®i nöa nhê vËy qua qu¸ tr×nhthô tinh bé NST cña loµi îc kh«i phôc. VËy hai qu¸ tr×nh gi¶m ph©n vµ thô tinh gióp æn ®Þnh bé NST 2n) ®Æctr ng qua c¸c thÕ hÖ cña loµi Trong gi¶m ph©n cã x¶y ra hiÖn îng ph©n li ®éc lËp, tæ hîp tù do cña NST ®· t¹o nªn nhiÒu lo¹i giao tökh¸c nhau vÒ nguån gèc.+ Trong qu¸ tr×nh thô tinh cã sù kÕt hîp ngÉu nhiªn cña c¸c lo¹i giao tö ®· t¹o nªn v« sè biÕn dÞ tæ hîp, tõ®ã t¹o nªn sù ®a d¹ng, phong phó nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh.C©u 16 Gi¶i thÝch c¸c yÕu tè ¶nh ëng tíi sù ph©n ho¸ giíi tÝnh vµ nªu øng dông kiÕn thøc vÒ ditruyÒn giíi tÝnh trong s¶n xuÊt?Tr¶ lêi1. C¸c yÕu tè ¶nh ëng ®Õn sù ph©n ho¸ giíi tÝnh:- NÕu hoocm«n sinh dôc t¸c ®éng vµo nh÷ng giai ®o¹n sím trong sù ph¸t triÓn c¸ thÓ cã thÓ lµm biÕn ®æigiíi tÝnh tuy cÆp NST giíi tÝnh vÉn kh«ng ®æi.VD: dïng metyl testostªr«n t¸c ®éng vµo c¸ vµng c¸i lµm c¸ c¸i biÕn thµnh c¸ ®ùc.- Ngoµi ra c¸c yÕu tè cña m«i tr êng nh nhiÖt ®é, êng ®é ¸nh s¸ng, nång ®é cacbonic còng ¶nh ëng®Õn sù ph©n ho¸ giíi tÝnh.VD: mét sè loµi rïa, nÕu trøng îc nhiÖt ®é íi 28 0C sÏ në thµnh con ®ùc, cßn nhiÖt ®é trªn 32 0C trøngnë thµnh con c¸i. ThÇu dÇu îc trång trong ¸nh s¸ng êng ®é yÕu th× sè hoa ®ùc gi¶m.2. øng dông kiÕn thøc vÒ di truyÒn giíi tÝnh trong s¶n xuÊt:N¾m îc c¬ chÕ x¸c ®Þnh giíi tÝnh vµ c¸c yÕu tè ¶nh ëng t¬Ý sù ph©n ho¸ giíi tÝnh ng êi ta cã thÓ chñ®éng ®iÒu chØnh tØ lÖ ®ùc c¸i vËt nu«i cho phï hîp víi môc ®Ých s¶n xuÊt.VD: T¹o ra toµn t»m ®ùc t»m ®ùc cho nhiÒu t¬ h¬n t»m c¸i ), nhiÒu bª ®Ó nu«i lÊy thÞt nhiÒu bª c¸i ®Ó nu«ilÊy s÷a.C©u 1: Tr×nh bµy nh÷ng biÕn ®æi vµ ho¹t ®éng cña NST trong gpTr¶ lêi :C¸c k× Gi¶m ph©n Gi¶m ph©n II- K× ®Çu- K× gi÷a- K× sau- K× cuèi AAaaaBBbb( 2n kÐp)AAaaaBBbb( 2n kÐp)- Ch t¸ch: AAaaaBBbb( 2n kÐp)- §· t¸ch: AABB, aabb( kÐp) AAbb, aaBBGièng k× sau ®· t¸ch -Gièng víi k× cuèi I( kÐp)- Cuèi( ®¬n) AB, ab Ab, aBC©u 17: So s¸nh biÕn ®æi vµ ho¹t ®éng cña NST trong nguyªn ph©n, gi¶m ph©n.Tr¶ lêi:*Gièng nhau:- NST cã nh÷ng biÕn ®æi vµ ho¹t ®éng gièng nhau: tr íc khi íc vµo ph©n bµo NST nh©n ®«i NST kÐp, ®ãn xo¾n,th¸o xo¾n, xÕp hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo, ph©n li vÒ cùc cña TB…*Kh¸c nhau:C¸c k× k.qu¶ Nguyªn ph©n Gi¶m ph©n-§Çu-Gi÷a-Sau -Kh«ng x¶y ra sù tiÕp hîp vµ b¾t chÐo NST.-C¸c NST kÐp tËp trung thµnh hµng trªn mÆt ph¼ng cña miÒn xÝch ®¹o cña thoi ph«i bµo-C¸c NST kÐp t¸ch nhau t©m ®éng NST ®¬n ph©n li vÒ cùc cña TB-NST tËp trung lÇn trªn miÒn xÝnh ®¹o cña thoi ph«i bµo vµ lÇn ph©n li -X¶y ra-TËp trung thµnh hµng-C¸c NST kÐp ph©n li vÒ c¸c cùc cña TB nh -ng kh«ng t¸ch T§-2 lÇn tËp trung vµ lÇn ph©n liC©u 18:- Trong nguyªn ph©n, gi¶m ph©n ngo¹i trõ NST, c¸c cÊu tróc kh¸c trong TB ®· cã nh÷ng biÕn ®æi ntn? Nªu nghÜa cña nh÷ng biÕn ®æi ®ã. Tr¶ lêi:-Trong nguyªn ph©n, gi¶m ph©n ngoµi NST th× trung tö, thoi ph«i bµo, mang nh©n vµ nh©n con, mµng TB ®Òu biÕn ®æi vµ cã nghÜa.CÊu tróc Sù biÕn ®æi nghÜa cña sù biÕn ®æi Trung tö K× TG t¸ch ®«idi chuyÓn vÒ cùc cña TB -ChuÈn bÞ cho sù h×nh thµnh thoi ph«i bµo k× ®Çu Thoi p.bµo -H×nhd thµnh k× ®Çu, hßan chØnh k× gi÷a, biÕn mÊt k× cuèi -Gióp cho NST g¾n lªn nã (k× gi÷a), co rót NST di chuyÓn vÒ cùc TB(k× sau)Mµng nh©n, nh©n con -BiÕn mÊt k× TG -T¹o ®iÒu kiÖn cho NST îc tù do, dÔ s¾p xÕp trªn miÒn xÝch ®¹o,-XuÊt hiÖn k× cuèi ph©n li-T¸i t¹o trë l¹i cÊu tróc ®Æc tr ng cña TBMang TB chÊt -Ph©n li gi÷a TB -Ph©n TB mÑ TB conC©u 19 Giao tö lµ g×? Tr×nh bµy qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö ®ùc vµ ph¸t sinh giao tö c¸i ®éng vËt?Tr¶ lêi:-Kh¸i niÖm giao tö: Lµ nh÷ng TB sinh dôc ®¬n béi (n) îc t¹o ra tõ sù gi¶m ph©n cña TB sinh giao tö (tinh bµo bËc1 hoÆc no·n bµo bËc 1) vµ cã kh¶ n¨ng thô tinh ®Ó t¹o ra giao tö. Cã lo¹i giao tö ®ùc vµ c¸iC©u 20 So s¸nh qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö ®ùc vµ c¸i ®éng vËtTr¶ lêi: Gièng nhau:- §Òu ph¸t sinh tõ c¸c TB mÇm sinh dôc §Òu tr¶i qua qu¸ tr×nh: nguyªn ph©n cña c¸c TB mÇm vµ gi¶m ph©n cña c¸c TB sinh giao tö( tinh bµo b1 vµ no·n bµo b1)- §Òu x¶y ra trong tuyÕn sinh dôc cña c¬ quan sinh dôc* Kh¸c nhau:Ph¸t sinh giao tö ®ùc Ph¸t sinh giao tö c¸i- X¶y ra trong tuyÕn sinh dôc ®ùc( c¸c tinh hoµn)- Sè îng giao tö nhiÒu: tinh bµo b1 gi¶m ph©n cho giao tö( tinh trïng)- Trong cïng loµi giao tö ®ùc cã kÝch th ícnhá h¬n giao tö c¸i X¶y ra trong tuyÕn sinh dôc c¸i( buång trøng)- Sè îng giao tö Ýt: no·n bµo b1 gi¶m ph©n cho giao tö( trøng)- Giao tö c¸i cã kÝch th íc lín do ph¶i tÝch luü nhiÒu chÊt dd ìng ®Ó nu«i ph«i giai ®o¹n ®Çu nÕu x¶y ra sù thô tinh C©u 21: Tr×nh bµy qu¸ tr×nh ssinh giao tö ®ùc vµ giao tö c¸i thùc vËt cña hoa? Tr¶ lêi:*Giao tö ®ùc:- Mçi TB mÑ cña tiÓu bµo tö giao phèi ra tiÓu bµo tö ®¬n béi (n) sÏ h×nh thµnh h¹t phÊn Trong h¹t phÊn 1nh©n ®¬n béi ph©n chia +Nh©n èng phÊn +Nh©n sinh s¶n ph©n chia giao tö ®ùc*G iao tö c¸i:-Mçi TB mÑ cña ®aÞi bµo tö ®¹i bµo tö chØ ®¹i bµo tö sèng sãt vµ lín lªn. Nh©n cña ®¹i bµo tö nh©n lÇn8 nh©n ®¬n béi n»m trong tói ph«i giao tö c¸i (trøng)C©u 22 So s¸nh qua tr×nh t¹o giao tö ®éng vËt, thùc vËt Tr¶ lêi:*Gièng nhau:-§Òu x¶y ra c¬ quan sinh s¶n-Giao tö ®Òu îc t¹o th«ng qua qu¸ tr×nh giao phèi cña TB mÑ sinh ra chóng -Trong cïng loµi th× sè îng giao tö ®ùc t¹o ra lu«n nhiÒu h¬n sè îng giao tö c¸i*Kh¸c nhau:T¹o giao tö ®éng vËt T¹o giao tö thùc vËt-X¶y ra c¸c tuyÕn sinh dôc cña c¬ quansinh dôc-Qóa tr×nh x¶y ra ®¬n gi¶n h¬n-Giao tö îc t¹o thanh ngay sau qu¸ tr×nhgiao phèi -X¶y ra hoa lµ c¬ quan sinh s¶n X¶y ra phøc t¹p h¬n-C¸c TB con sau giao phèi l¹i tiÕp tôc nguyenph©n råi míi ph©n ho¸ ®Ó t¹ giao tö C©u 23: Kh¸i niÖm vÒ thô tinh. Gi¶i thÝch nghÜa cña cña giao phèi vµ thô tinh? Tr¶ lêi :*Kh¸i niÖm: (SGK/135)*ý nghÜa:-Nhê cã gi¶m ph©n, giao tö ®ùc t¹o thanhf mang bé NST ®¬n béi (n) vµ qua thô tinh ®ùc c¸i hîp tö(2n).Nh vËy, sù phèi hîp c¸c qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, gi¶m ph©n, tÝnh tr¹ng ®· ®¶m b¶o sù duy tr× æn ®Þnh cña béNST ®Æc tr ng cña nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh qua c¸c thÕ hÖ c¬ thÓ cña loµi-Gi¶m ph©n t¹o ra nhiÒu lo¹i giao tö kh¸c nhau vÒ nguån gèc NST, sù kÕt hîp ngÉu nhiªn cña c¸c lo¹i giao tö trongthô tinh t¹o thµnh nh÷ng hîp tö mang nh÷ng tæ hîp NST kh¸c nhau BDTH phong phó nh÷ng lo×a sinh s¶n h÷utÝnh t¹o nguyªn liÖu cho tiÕn ho¸ vµ chän gièng. Do ®ã ng êi ta th êng dïng ph ¬ng ph¸p lai h÷u tÝnh ®Ó t¹o nhiÒuBDTH nh»m phôc vô cho c«ng t¸c chän gièngC©u 24 Hoa cña c©y îc trång b»ng h¹t th êng cho nhiÒu biÕn dÞ vÒ mÇu s¾c h¬n trång theo ph ¬ng ph¸pgi©m, chiÕt ghÐp? Gi¶i thÝch? Tr¶ lêi:-Trong h¹t chøa ph«i ph¸t triÓn tõ hîp tö vµ ph«i nhò GP+TT-Gi©m, chiÕt, ghÐp NP di truyÒn giíi tÝnh di truyÒn liªn kÕtC©u 1: Nªu kh¸i niÖm vµ VD vÒ NST GT vµ vÒ sù ph©n ho¸ cÆp NST GT SV?Tr¶ lêi:- Trong TB ìng béi 2n ngoµi NST th êng (A) lu«n xÕp thµnh c¸c cÆp ¬ng ®ång gièng nhau c¶ giíi th× cßn cã cÆp NST GT cã thÓ ¬ng ®ång( XX) giíi nµy, hoÆc kh«ng ¬ng ®ång giíi kia- LÊy VD ng êi hoÆc ruåi giÊm NSTGT x¸c ®Þnh tÝnh ®ùc hoÆc tÝnh c¸i vµ chøa gen qui ®Þnh tÝnh tr¹ng th êng liªn quan tíi GT- Sù ph©n chia GT cña mçi loµ tuú thuéc vµo sù cã mÆt cña cÆp NSTGT XX hay XY trong TB VD…………..C©u So s¸nh NST th êng vµ NST GT vÒ cÊu t¹o vµ chøc n¨ngTr¶ lêi:* Gièng nhau:- §Òu cã tÝnh ®Æc tr ng theo loµi- §Òu îc cÊu t¹o tõ thµnh phÇn: ADN vµ lo¹i pr hist«n- CÆp NST th êng vµ cÆp NST GT XX) ®Òu lµ cÆp ¬ng ®ång gåm chiÕc gièng nhau- Chøc n¨ng: Chøa gen qui ®Þnh tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ §Òu cã c¸c ho¹t ®éng gièng nhau trong ph©n bµo* Kh¸c nhau:§Æc ®iÓm NST th êng NST GTCÊu t¹o Cã nhiÒu cÆp trong TB ìng béi- CÆp NST lu«n ¬ng ®ång- Gièng nhau gi÷a c¸ thÓ ®ùc, c¸i ChØ cã cÆp- CÆp XY kh«ng ¬ng ®ång- Kh¸c nhau gi÷a c¸ thÓ ®ùc, c¸iChøc n¨ng Kh«ng qui ®Þnh GT- Chøa gen qui ®Þnh tÝnh tr¹ng th êng Qui ®Þnh GT- Chøa gen qui ®Þnh tÝnh tr¹ng th êng cã liªn quan tíi GTC©u 3: Gi¶i thÝch c¬ chÕ sinh con trai vµ con g¸i ng êi, cã vÏ s¬ ®å minh ho¹. V× sao ng êi tØ lÖ nam: n÷ trongcÊu tróc d©n sè víi qui m« lín lu«n xÊp xØ 1:1?( HS tù hoµn thiÖn)C©u loµi ruåi giÊm 2n 8. H·y gi¶i thÝch bé NST trong TB giíi ®ùc cïng giíi c¸i vµ c¬ chÕ x¸c ®Þnh GT loµi nµy HS tù hoµn thiÖn)C©u 5: H·y gi¶i thÝch c¬ së khoa häc cña viÖc ®iÒu chØnh tØ lÖ ®ùc: c¸i vËt nu«i? §iÒu ®ã cã nghÜa g× trong thùc tiÔn? Gi¶i thÝch vµ nªu thÝ dô?Tr¶ lêi:a. CSKH:- Ngoµi GT do NST quyÕt ®Þnh th× c¸c ®iÒu kiÖn bªn ngoµi, hoocm«n sinh dôc còng ¶nh ëng tíi ph©n ho¸ GT T¸c ®éng cña hoocm«n sinh dôc: vµo giai ®o¹n sím cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¬ thÓ cã thÓ lµm biÕn ®æi GT kh«ng lµm thay ®æi cÆp NST GT) VD: C¸ vµng c¸i c¸ vµng ®ùc khi cã sù t¸c ®éng cña metyltest«tªr«n khi cßn non- §iÒu kiÖn bªn ngoµi: ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é t¸c ®éng lªn qu¸ tr×nh në cña trøng, cña c¬ thÓ non hay thêi gian thô tinh VD: Rïa: 28 oC trøng ®ùc, 32 oC trøng c¸ib. nghÜa:- §Ó phï hîp víi môc ®Ých s¶n xuÊt vµ t¹o ra lîi Ých kinh tÕ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt VD: muèn nu«i lîn ®Ó lÊy thÞt cÇn nu«i lîn ®ùc…………..C©u 6: Di truyÒn liªn kÕt lµ g×? Nguyªn nh©n cña hiÖn îng DTLK? V× sao ruåi giÊm lµ ®èi îng nghiªn cøu cña Moocgan?