CHƯƠNG TRÌNH SINH HỌC 8

CHƯƠNG TRÌNH SINH HỌC Chương I: Khái quát cơ thể người Cơ thể người gồm phần: đầu, thân và tay chân- Khoang ngực ngăn cách với khoang bụng nhờ cơ hoành.- Cơ quan nằm trong khoang ngực: tim, phổi- Cơ quan nằm trong khoang bụng: dạ dày, ruột, gan, tụy, thận, bóng đáivà cơ quan sinh sản.Hệ cơ quan Các cơ quan trong từng hệcơ quan Chức năng của hệ cơ quanHệ vận động Cơ và xương Vận động cơ thểHệ tiêu hóa Miệng, ống tiêu hóa, và cáctuyến tiêu hóa Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chấtdinh dưỡng cung cấp cho cơ thểHệ tuần hoàn Tim và hệ mạch Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxi tới các tếbào và vân chuyển chất thải, CO2Hệ hô hấp Mũi, khí quản, phế quản vàhai lá phổi Thực hiện trao đổi khí O2, CO2 giữa cơ thểvà môi trườngHệ bài tiết Thận, ống dẫn nước tiểu vàbóng đái Bài tiết nước tiểuHệ thần kinh Não, tủy sống, dây thàn kinhvà hạch thần kinh Tiếp nhận và trả lời các kích thích của môitrường, điều hòa hoạt động các cơ quanCấu tạo của tế bào:Các bộ phận Các bào quan Chức năngMàng sinh chất Giúp tế bào thực hiện trao đổi chấtChất tế bào Thực hiện các hoạt động sống củatế bàoLưới nội chất Tổng hợp và vận chuyển các chấtRiboxom Nơi tổng hợp proteinTi thể Tham gia hoạt động hô hấp giải phóng năng lượngBộ máy Gôngi Thu nhận, hoàn thiện, phân phối sản phẩmTrung thể Tham gia quá trình phân chia tế bàoNhân Điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào Nhiễm sắc thể Là cấu trúc quy định sự hình thành protein, có vai trò quyết định trong ditruyền Nhân con Tổng hợp ARN riboxom (rARN)Mối quan hệ thống nhất về chức năng giữa màng sinh chất, chất tế bàovà nhân tế bào Màng sinh chất thực hiện trao đổi chất để tổng hợp nên những chấtriêng của tế bào. Sự phân giải vật chất để tạo năng lượng cho mọi hoạtđộng sống của tế bào được thực hiện nhờ ti thể. Nhiễm sắc thể quiđịnh đặc điểm cấu trúc của protein được tổng hợp trong tế bào ởriboxom. Như vậy, các bào quan trong tế bào có sự phối hợp hoạtđộng để tế bào thực hiện chức năng sốngChứng minh Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể :- Chức năng của tế bào là thực hiện trao đổi chất và năng lượng cung cấpnăng lượng cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Ngoài ra, sự phần chia tếbào giúp cơ thể lớn lên tới giai đoạn trưởng thành có thể tham gia vào quátrình sinh sản của cơ thể. Như vậy, mọi hoạt động sống của cơ thể đều liênquan đến hoạt động sống của tế bào nên tế bào còn là đợn vị chức năng củacơ thể.Thành phần hóa học của tế bào: gồm chất vô cơ và hữu cơ:- Hữu cơ: Protein: Cacbon (C ), oxi (O), hidro (H) nito (N), lưuhuỳnh (S), photpho (P), trong đó nito là nguyên tố đặc trưng cho chấtsống.+ Gluxit: gồn nguyên tố là: C,H,O trong đó tỉ lệ H:O là 2H:1+ Lipit: gồm nguyên tố: C, H, trong đó tỉ lệ H:O thay đổi theo từngloại lipit+ Axit nucleic gồm loại: ADN Acid deoxyribonucleic và ARN AXITRIBÔNUCLÊIC) Chất vô cơ các loại muối khoáng như Canxi(Ca), kali (K), natri(Na),sắt (Fe), đồng (Cu)Mô biểu bì Mô liên kết Mô cơ Mô thần kinhĐặc điểm cấu tạo Tế bào xếp xítnhau Tế bào nằmtrong chất nền Tế bào dài, xếpthành từng bó Noron có thânnối với sợi trụcvà sợi nhánhChức năng Bảo vệ, hấp thụ,tiết mô sinh sảnlàm nhiệm vụ sinhsản) Nâng đỡ máuvận chuyểncác chất) Co dãn, tạo nên sựvận động của cáccơ quan và vậnđộng của cơ thể Tiếp nhận kíchthích, dẫn truyềnxung thần kinh,xử lí thông tin,điều hòa các hoạtđộng các cơ quanMô là gì? Mô là tập hợp các tế bào chuyên hóa,có cấu trúc giống nhau,cùng thực hiện chức năng nhất định.So sánh mô biểu bì và mô liên kết về vị trí của chúng trong cơ thể vàsự sắp xếp tế bào trong hai loại mơ đó:Vị trí của mô: Mô biểu bì phủ phần ngoài cơ thể, lót trong các ống nội quan+ Mô liên kết: dưới lớp da, gân, dây chằng, sụn, xươngMô biểu bì Mô liên kết Mô cơ Mô thần kinhĐặc điểm cấu tạo Tế bào xếp xítnhau Tế bào nằmtrong chất nền Tế bào dài, xếpthành từng bó Noron có thânnối với sợi trụcvà sợi nhánhCơ vân, cơ trơn, cơ tim có gì khác nhau về đặc điểm cấu tạo, sự phânbố trong cơ thể và khả năng co dãn?Đặc điểm cấu tạo:Cơ vân Cơ trơn Cơ timSố nhân Nhiều nhân Một nhân Nhiều nhânVị trí nhân phía ngoàisát màng giữa giữaCó vân ngang Có không Có- Phân bố: cơ vân gắn với xương tạo nên hệ cơ xương. Cơ trơn tạo nênthành nội quan, cơ tim tạo nên thành tim- Khả năng co dãn: tốt nhất là cơ vân, đến cơ tim, kém hơn là cơ trơnMáu thuộc loại mô gì? Vì sao?- Máu thuộc loại mô liên kết, vì máu sản sinh ra chất không sống chấtcơ bản, chất nền) là huyết tươngNêu chất năng của noron- Cảm ứng là khả năng tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại các kíchthích bằng hình thức phát sinh xung thần kinh- Dẫn truyền xung thần kinh là khả năng lan truyền xung thần kinh theo1 chiều nhất định từ nơi phát sinh hoặc tiếp nhận về thân noron vàtruyền đi dọc theo sợi trụcCó mấy loại noron?- noron huong tam: có thân nằm ngoài trung ương thần kinh, đảmnhiệm chức năng truyền xung thần kinh về trung ương thần kinh- noron trung gian: nằn trong trung uong thần kinh, đảm bảo liên hệgiữa các noron- Noron li tâm: có thân nằm trong trung ương thần kình hoặc hạchsinh dưỡng), sợi trục hướng ra cơ quan phản ứng, truyền xung thầnkinh tới các cơ quan phản ứngPhản xạ là gì?- Phản ứng của cơ thể để trả lời các kích thích của môi trường tronghoặc mội trường ngoài thông qua hệ thần kinh gọi là phản xạ.Cung phản xạ là gì?- Là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm qua trungương thần kinh đến cơ quan phản ứngVòng phản xạ là gì?- Cơ thể biết được các phản ứng đã đáp ứng được yêu cầu trả lời kíchthích hay chưa là nhờ có luồng thông tin ngược từ cơ quan thụ cảmcũng như thụ quan trong cơ quan phản ứng theo dây hướng tầm vềtrung ương thần kinh. Nếu chưa đáp ứng đúng được yêu cầu trả lờikích thích thì trung ương thần kinh tiếp tục phát lệnh điều chỉnh phảnứng theo dây li tâm tới cơ quan trả lời- Như vậy, phạn xả được thực hiện cách chính xác là nhờ có các luồngthông tin ngược báo về trung ương để điều chỉnh phản xạ tạo nênvòng phản xạ.-Chương 2: Vận động Khái quát chung:- Bộ xương gồm có phần: xương đầu, xương thân và xương chi.- Xương sọ người có xương ghép lại tạo tra hộp sọ lớn chứa não. Xương mặt nhỏ, xương hàm bớt thơ. Sự hình thành lồi cằm liên quan đến các vận động ngôn ngữ.- Cột sống gồm niều đốt sống khớp với nhau, cong chỗ, thành chữS tiếp nhau giúp cơ thể đứng thẳng. Các xương sườn gắn với cốt sống và gắn với xương ức tạo thành lồng ngực bảo vệ tim, phổi.Xương tay và chân có các phần tương ứng ứng với nhau nhưng phân hóa khác nhau cho phù hợp với chức năng đứng thẳng và lao độngChức năng của bộ xương :- là phần cứng của cơ thể tạo thành bộ khung giúp cơ thể có hình dạng nhất định, đồng thời làm chỗ bám của cơ, vì vậy cơ thể vận động được. Xương còn bảo vệ cho các cơ quan mềm, nằm sâu trong cơ thể khỏi bị tổn thươngNhững điểm khác nhau giữa xương người và xương tay là :- Xương chi trên gắn với cột sống nhờ xương đai vai, xương chi dướigắn với cột sống nhờ xương đai hông. Do tư thế đứng thẳng và laođộng mà đai vai và đai hông phân hóa khác nhau.- Đai vai gồm xương đòn, xương bả. Đai hông gồm đôi xương làxương chậu, xương háng và xương ngồi gắn với xương cùng cụt vàgắn với nhau tạo nên khung chậu vững chắc. Xương cổ tay, xương bàn tay, và xương cổ chân, xương bàn chân cũngphân hóa. Các khớp cổ tay và bàn tay linh hoạt. Xưởng cổ chân cóxương gót phát triển về phía sau làm cho diện tích bàn chân đế lớn,đảm bảo sự cân bằng vững chắc cho tư thế đứng thẳng. Xương bànchân hình vòm là cho bàn chân có diện tích tiếp xúc với mặt đất nhỏhơn hơn diện tích bàn chân đế, giúp việc đi lại dễ dàng hơn.Nêu rõ vai trò của từng loại khớp :- Khớp bất động giúp xương tạo thành hộp, thành khối để bảo vệ nộiquan hộp sọ bảo vệ não) hoặc nâng đỡ xương chậu)- Khớp bán động giúp xương tạo thành khoang bảo vệ khoang ngực).ngoài ra còn có vai trò quan trọng đối với việc giúp cơ thể mềm dẻotrong dáng đi thẳng và lao động phức tạp.- Khớp động đảm bảo sự hoạt động linh hoạt của tay, chânKhả năng cử động của khớp động và khớp bán động khác nhau ra sao?Bì sao có sự khác nhau đó:- Khớp động có cử động linh hoạt hơn khớp bán động vì cấu tạo củakhớp động có diện khớp đầu xương tròn và lớn, có sụn trơn bóngvà giữa có bao chứa dịch khớp.- Diện khớp của khớp bán động phẳng và hẹp. Nêu đặc điểm của khớp bất động:- Có đường nối giữa xương là hình răng cưa khít với nhau nên khớpbất động không cử động được.Phân biết các loại xương: Có loại:- Xương dài: hình ống, giữa chứa tủy đỏ trẻ em và chứa mỡ vàng ởngười lớn: xương ống tay, xương đùi……..- Xương ngắn: kích thước ngắn, chẳng hạn như xương đốt sống, xươngcổ chân, cổ tay- Xương dẹt: hình bản dẹt, mỏng như xương bả vai, xương cánh chậu,các xương sọ.Đặc điểm cấu tạo và chức năng của xương dài:các phần củaxương cấu tạo Chức năngĐầu xương Sụn bọc đầu xương Giảm ma sát trong các khớpxương Mô xương xốp gồm cácnan xương Phân tán lực tác động Tạo các chứa tủy đỏThân xương Màng xương Giúp xương phát triển to về bềngang Mô xương cứng chịu lực, đảm bảo vững chắc Khoang xương Chứa tủy đỏ trẻ em, sinh hồngcầu, chứa tủy vàng người lớnCấu tạo xương ngắn và xương dài:- không có cấu tạo hình ống, bên ngoài là mô xương cứng, bên trong lớp mô xương cứng là mô xương xốp gồm nhiều nan xương và nhiều hốc nhỏ chứa tủy đỏ.Sự to ra và dài ra của xương :- Xương to ra về bề ngang là nhờ các tế bào màng xương phân chia tạo ra những tế bào mới đẩy vào trong và hóa xương- Các tế bào sụn tăng trưởng phân chia và hóa xương làm xương dài ra. Đến tuổi trưởng thành, sựThành phần hóa học của xương có nghĩa gì với chức năng của xương?- Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi của xương. Thành phần vô cơ: canxi và photpho làm tăng độ cứng của xương. Nhờ vậy xương vững chắc, là cột trụ của cơ thể.Giải thích vì sao xương động vật được hầm thì bở?- Khi hầm xương bò, lợn…….chất cốt giao bị phân hủy, vì vậy nước hầm xương thường sánh và ngọt lại. Phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên bị bởCấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:- Bắp cơ bao gồm nhiều bó cơ. Bó cơ gồm rất nhiều sợi cơ bọc trong màng liên kết. hai đầu bắp cơ có gân bám với xương qua khớp, phần giữa phình to là bụng cơ- Sợi cơ gồm nhiều tơ cơ. Tơ cơ có loại là: tơ cơ dày có mấu sinh chấtvà tơ cơ mảnh trơn xen kẽ nhau.- Phần tơ cơ giữa tấm là đơn vị cấu trúc của tế bào cơ.Cơ chế phản xạ của sự co cơ:- Khi có kích thích tác động vào cơ quan thụ cảm trên cơ thể sẽ làm xuất hiện xung thần kinh theo dây hướng tâm về trung ương thần kinh. Trung ương thần kinh phát lệnh theo dây li tâm tới cơ làm cơ co.khi cơ co, các tơ cơ mảnh xuyên sâu vào vùng phân bố của tơ cơ dày làm cho đĩa sáng ngắn lại. Sự phối hợp hoạt động co, dãn giữa cơ hai đầu cơ gấp) và cơ ba đầu cơ duỗi) cánh tay:- Cơ nhị đầu cánh tay co nâng cẳng tay về phía trước. cơ tam đầu co thì duỗi cẳng tay ra. Trong sự vận động của cơ thể có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ: cơ này co thì cơ đối kháng dãn và ngược lại.Có khi nào cả cơ gấp và cơ duỗi cùng bộ phận cơ thể cùng co tối đahoặc cùng dãn tối đa không? Vì sao?-Không khi nào cả cơ gấp và cơ duỗi cùng co tối da- Cơ gấp và cơ duỗi của bộ phận cơ thể cùng duỗi tối đa khi các cơ này mất khả năng tiếp nhận kích thích do đó mất trương lực cơ trường hợp người bị liệt)Khi đi hoặc đứng, có lúc nào cả cơ gấp và cơ duỗi cẳng chân cùng co? Giải thích,- Khi đi hoặc đứng cả cơ gấp và cơ duỗi cùng co, nhưng không tối đa. Cả cơ đối kháng tạo ra thế cân bằng cho hệ thống xương chân thẳng để trọng tâm cơ thể rời vào chân đế.Công là gì? Sử dụng khi nào?- Khi cơ co tạo lực tác động lên vật, làm vật di chuyển, tức là sinh ra cung.- Công cơ được sử dụng vào các thao tác vận động và lao độngKhối lượng như thế nào thì công cơ sản ra lớn nhất?- Công cơ có trị số lớn nhất khi cơ co để nâng vật có khối lượng thích hợp với nhịp co vừa phảiNguyên nhân của sự mỏi cơ:-Sự oxi hóa các chất dinh dưỡng do máu mang tới tạo ra năng lượng cungcấp cho sự co cơ, đồng thời sản sinh ra nhiệt và chất thải là khí cacbonic.- Nếu cơ thể không được cung cấp đầy đủ oxi trong thời gian dài sẽ tích tụ axit lactic đầu độc cơ, dẫn tới sự mỏi cơ.Khả năng co cơ phụ thuộc vào những yếu tố nào?4 yếu tố:- Thần kinh: tinh thần sảng khoái, thức cố gắng thì co cơ tốt hơn- Thể tích của cơ: bắp cơ lớn thì khả năng co mạnh hơn- Lực co cơ- Khả năng dẻo dai bền bỉ: làm việc lâu mệt mỏiNhững hoạt động nào được gọi là sự luyện tập cơ?- thường xuyên tập thể dục buổi sáng, thể dục giữa giờ, tham gia các môn thể thao như chạy, nhảy, bơi lội, bóng chuyền, bóng bàn……một cách vừa sức- tham gia lao động sản xuất phù hợp với sức lựcKhi bị mỏi cơ cần làm gì?- nghỉ ngơi thở sâu kết hợp với xoa bóp cho máu lưu thông nhanh- Sau hoạt động chạy khi tham gia thể thao) nên đi bộ từ từ đến khi hôhấp trở lại bình thường mới nghỉ ngơi và xoa bóp.Trong lao động cần có những biên pháp gì để cho cơ lâu mỏi và có năng suất lao động cao?- cần làm ciệc nhịp nhàng, vừa sức- cần có tinh thần thoải mai, vui vẻLuyện tập thường xuyên có tác dụng dụng như thế nào đến các hệ cơquan trong cơ thể và dẫn tới kết quả gì đối với cơ thể?- tăng thể tích của cơ- tăng lực co cơ và làm việc dẻo dai. Do đó năng suất lao động cao.- Làm xương thêm cứng rắn, phát triển cân đối Làm tăng năng lực hoạt động của các cơ quan khác như tuần hoàn, hô hấp, bài tiết, tiêu hóa- Làm cho tinh thần sảng khoáiNêu các phương pháp luyện tập như thế nào để có kết quả tốt nhất?- Thường xuyên lao động, tập thể dục thể thaoSự khác nau giữa bộ xương người và bộ xương thú:Các phần so sánh Bộ xương người Bộ xương thúTỉ lệ sọ/ mặt lớn hơn nhỏ hơnLồi cằm xươngmặt phát triển không cóCột sống Cong chỗ Cong hình cungLồng ngực Nở sang bên nở theo chiều lưng-bụngXương chậu Nở rộng HẹpXương đùi Phát triển, khỏe Bình thườngXương bàn chân Xương ngón ngắn, bànchân hình vòm Xương ngón dài, bàn chânphẳngXương gót Lớn, phát triển về phíasau nhỏ hơnNhững đặc điểm nào của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng chân?- đó là các đặc điểm về cột sóng, lồng ngực, sự phân hóa xương tay và chân, đặc điểm về khớp tay, chân.Trình bày những đặc điểm tiến hóa của hệ cơ người:- Cơ tay và chân người phân hóa khác với động vật. Tay có nhiều cơ phân hóa thành nhóm nhỏ phụ trách các phần khác nhau giúp tay cử động linh hoạt hơn chân, thực hiện nhiều động tác lao động phức tạp. Riêng ngón cái có cơ phụ trách trong tổng số 18 cơ vận động bàn tay. Cơ chân lớn, khỏe, hoạt động chủ yếu lá gấp, duỗi.- Người có tiếng nói phong phú là nhờ cơ vận động lưỡi phát triển. Cơ mặt phân hóa giúp người biểu hiện tình cảm]Để xương và cơ phát triển cân đối chúng ta cần làm gì?- Có chế độ dinh dưỡng hợp lí- Tắm nắng để cơ thể chuyển hóa tiền vitamin thành vitamin D. Nhờ có vitaminD mà cơ thể có thể chuyển hóa canxi tạo ra xương)- Rèn luyện thân thể và lao động vừa sức.Để chống con vẹo cốt sống, trong lao động phải chú những điểm gì?- Khi mang vác vật nặng, ko nên vượt quá sức chịu đựng, không mang vác về bên liên tục trong thời gian dài mà phải đổi bên. Nếu có thể thì phân chia làm nửa để tay cùng xách cho cân- Khi ngồi vào bàn học tập hay làm việc cần đảm bảo tư thế ngồi ngay ngắn, không cuối gò lưng, không nghiêng vẹo.Chương III: Tuần Hoàn- Máu từ phổi về tim có màu đỏ tươi vì mang nhiều khí oxi, máu từ các tế bào về tim rồi tới phổi có màu đỏ thẫmNêu cấu tạo của máu Gồm 55% là huyết tương và 45% là các tế bào máu:- Huyết tương gồm: 90% là nước, 10% là các chất dinh dưỡng, chất cầnthiết khác, chất thải của tế bào, muối khoáng- Các tế bào máu gồm:+ Hồng Cầu: màu hồng, hình đĩa, lõm mặt, không có nhânTrên đây chỉ là phần trích dẫn 10 trang đầu của tài liệu và có thế hiển thị lỗi font, bạn muốn xem đầyđủ tài liệu gốc thì ấn vào nút Tải về phía dưới.